Wik – Mijn bloed stroomt!
Het kan haast niet anders, dus moet het er dit keer maar van komen! Vraag niet hoe het kan, maar profiteer ervan! En dan heb ik het dit keer niet over de mogelijke wenselijkheid, neen dit keer gaat het over het grote niets, de leegte wel te verstaan. En met die leegte is niets mis! Tenminste, in de regel. Anders wordt het wanneer die leegte zich voordoet in een menselijk bestaan. Leegte met de vulling van eenzaamheid, waar vele ouderen onder lijden. Dan is het goed dat er zoiets bestaat als een onderzoek bij huisartsen hoe zij met dit fenomeen worden geconfronteerd. Wat schuil gaat achter die gesloten voordeur. Het wegkwijnen. Het uitsluiten van deelgenoot zijn in de huidige maatschappij. Het afhankelijk zijn van anderen. En het optimale wegbezuinigen van hulpen. In de huishouding bijvoorbeeld. Iemand die niet alleen de ramen lapt, maar ook in is voor een praatje. Hoewel onderzoek met de stopwatch heeft uitgewezen dat de gemiddelde tijdsduur van het lappen van een raam, drie minuut vijfendertig bedraagt, hetgeen overeenkomt met een bedrag van 38 eurocent op de salarisschaal. Voor zover ook daar gemiddelden als uitgangspunt worden genomen. En het opbieden tegen elkaar van een nog lagere aanneemsom. Want ook daar heerst het principe van de marktgerelateerde economie. De huidige marktwerking waaronder wij allen gebukt gaan. Waar de invloed van het netwerken, het ons kent ons principe een onderhuidse en daardoor zeer belangrijke rol in speelt, daarbij het strijdperk bepalend en het slagveld wat uiteindelijk overblijft. De eer en de meerdere glorie vooral aan de top zichtbaar wordt, de loonslaven die met een kluitje het riet in worden gestuurd. Als ooit die psychiater uit Willibrord vanuit zijn onderkomen zich uitsprak over die loonslaven die zich op hun vehikel naar de baas begaven. Ook ik was een loonslaaf. Ooit. Nu ben ik een ‘baby-boomer’ die zich de geneugten van ruim veertig jaar arbeid te verrichten mag verheugen op de maandelijkse uitkerende instanties die, met alle goede wil, nog steeds in staat zijn om een fluctuerende uitkering op mijn rekening te deponeren. Want waar de een inhoud, dient de andere partij dit aan te vullen. Waardoor het iedere keer opnieuw verrassend is wat er aan getallen komt te staan. Ik red het er wel mee, sterker, wij redden het er wel mee. Geenszins reden tot klagen. Maar hoe is het met al die andere ouderen gesteld? Zij die hun partner hebben verloren, kinderen noch kraai tot hun beschikking hebben en te trots zijn om zich tot de ‘bedeling’ te wenden? De voedselbank, de huurtoeslagen die steeds minder bedragen, het omkeren van wat ooit een dubbeltje was, de stijgende prijzen in de supermarkt. De buurtwinkels die verdreven zijn en het gemak van de betaalpas, waardoor ongemerkt een roodstaan tot stand komt. En de banken niet te beroerd zijn om hier een fiks bedrag voor in rekening te brengen, onder de noemer dat ‘vele kleintjes iets groots’ tot stand weten te brengen, onderwijl de miljarden aan hun reservepotjes toevoegend, opdat op zeker moment de beursgang te overwegen wordt. Zo’n donderdag is het vandaag. En is Joost Zwagerman in Bergen (N-H) begraven. Hebben dierbaren het woord gevoerd, collegae zich afgevraagd waarom juist deze schrijver geen belangrijke prijs is toegekend en luidt de kop: ‘Joost Zwagerman leed aan zichzelf’ En dan blijkt indirect Gimmick! een rol in het geheel te spelen. Paul Blanca, net als Zwagerman behorende tot de snel opgekomen Amsterdamse kunstscene van de jaren tachtig, grijpt de microfoon, maar heeft niets te melden. En dan eindigt dit verslag als volgt. Uit de mond van collega-kunstcriticus Henk van Os. “Zwagerman wilde weten wie de door ons bewonderde Mark Rothko precies was en hoe hij zich opstelde in de laatste maanden van diens leven” En dan komt het: BEANGSTIGENDE LEEGTE. Rothko speculeerde over het opgaan in het niets, over zelfvernietiging, de ‘zelf-annihilatio’. Van Os vertelt hoe Zwagerman hem vroeg explicieter zijn eiegen emoties te laten blijken bij het duiden van beeldende kunst. Van Os: “Dat advies heb ik met grote aarzeling gevolgd. Als je dan los gaat, zo vertelde Pierre Janssen ooit aan zijn regisseur Leen Timp oever zijn televisie-ervaringen, dan sta je voor de beangstigende leegte als het helemaal voorbij is.” Woorden opgetekend door John Oomkes. En door mij even in een andere context neergezet. Op deze donderdag, terwijl ik me opmaak om maar weer eens een boodschap te gaan doen. Pillen halen, om mijn bloed te verdunnen, wel in de overtuiging dat mijn bloed nog stroomt…
17 september 2015