Parlementaire redactie De Telegraaf – Zorgen om politieke systeem + NOS Nieuwsuur – ’Wel vertrouwen in politiek, niet in politici’

Zorgen om politieke systeem

Den Haag – Een belangrijke onderzoekscommissie, de staatscommissie parlementair stelsel, maakt zich zorgen om het Nederlandse politieke systeem. Zo ziet deze club onder leiding van Johan Remkes, dat politieke partijen nog maar weinig leden hebben en dat er vrijwel alleen uit die kleine club politici worden gekozen. „Dat is niet goed voor het vertegenwoordigend stelsel.”

De staatscommissie brengt woensdag verslag uit van het eerste deel van haar werkzaamheden. Met oplossingen komt Remkes woensdag nog niet, wel zet hij uiteen welke problemen zijn commissie heeft gevonden. Zoals de lange kabinetsformatie, waar kiezers meer invloed op zouden kunnen uitoefenen, en de zorgen over digitale beïnvloeding rondom verkiezingen.

De staatscommissie baseert haar oordeel onder meer op de inbreng van honderden Telegraaflezers. Die gaven door welke problemen zij zien met het huidige parlementaire stelsel.

Referenda

Remkes ziet dat er onder de bevolking „ruime steun” bestaat voor referenda. Dat middel blijft zijn commissie dan ook onderzoeken, ook al wil het nieuwe kabinet raadgevende referenda afschaffen en voor de bindende variant ’een pas op de plaats’. Remkes ziet dat als een „bezweringsformule” om nu niks te doen, maar hij ziet eventueel mogelijkheden voor de toekomst.

Analyse

De gemaakte analyse van de sterke en zwakke punten van de Nederlandse parlementaire democratie deelt Remkes woensdag al vast. Op zes punten wil zijn commissie de komende tijd verder gaan in het onderzoek:

1: Zoals hierboven benoemd, maakt de commissie zich zorgen over de rol van de politieke partijen. „Politieke partijen verbinden de samenleving met de politiek, maar lijden aan functieverlies. Ze hebben nog maar weinig leden (2,3% van de kiesgerechtigde bevolking) en moeten uit die leden dan geschikte kandidaten zoeken”, schrijft de commissie. Het oordeel luidt dan ook: „Dat is niet goed voor het vertegenwoordigend stelsel.”

2: Het principe van vertegenwoordiging. Veel mensen hebben niet het idee, dat hun belangen goed vertegenwoordigd worden in de Eerste en Tweede Kamer.

3: De kabinetsformatie. De commissie vraagt zich af ,of kiezer niet meer invloed moeten krijgen op dit proces. „Bij de verkiezingen kiezen de mensen een nieuwe Tweede Kamer, maar geen nieuw kabinet. Formaties duren vaak (erg) lang in Nederland en het is een gesloten proces. Kan dat niet anders, sneller en transparanter?”

4: De weerbaarheid van de democratie. De staatscommissie vraagt zich af, of de rechtsstaat niet beter beschermd moeten worden tegen ondermijning. „De staatscommissie maakt zich in dit verband ook zorgen over de risico’s van digitalisering, in het bijzonder over de beïnvloeding van kiezers met gerichte digitale middelen (het gebruik van big data en micro targeting).”

5: De macht van de nationale overheid. Steeds vaker worden besluiten niet meer door de nationale politiek genomen, maar door gemeenten, de EU of provincies. Tegelijkertijd kijken mensen de nationale politiek aan als er problemen zijn op die dossiers.

6 Het tweekamerstelsel. De commissie ziet, dat de Tweede Kamer belangrijker is, dan de Eerste Kamer in ons stelsel. „De taakverdeling tussen de Tweede en de Eerste Kamer is echter niet altijd even duidelijk en als de beide Kamers het niet eens zijn, is er ook geen regeling om conflicten op te lossen.”

https://www.telegraaf.nl/video/850172/dit-is-er-mis-met-onze-democratie

De Telegraaf, 18 oktober 2017, 13:08

https://www.telegraaf.nl/nieuws/847724/zorgen-om-politieke-systeem

’Wel vertrouwen in politiek, niet in politici’

“We hebben wel vertrouwen in de politiek, maar niet in onze politici.” Onder dit motto presenteerde de Noord Hollandse commissaris van de koning Johan Remkes zijn tussenrapport over de toekomst van het parlementaire stelsel.

Hoe kan Nederland democratischer worden? Of, hoe kan het vertrouwen van burgers in de politiek groeien? Dat was kort gezegd de onderzoeksopdracht van een speciale Staatscommissie onder leiding van Remkes, tevens oud minister van Binnenlandse Zaken.

Snappen

Een van de voorlopige conclusies: kabinetsformaties in Nederland vormen een van de zwakke punten in het parlementaire stelsel. De formatie is voor de kiezers een soort ‘black box’: de kiezer heeft er geen invloed op en moet het doen met de uitkomst, legt Remkes uit.

“Neem de BTW verhoging. Ik geloof niet, dat het in een van de vier verkiezingsprogramma’s stond van de partijen, die nu een kabinet vormen. Dat snappen mensen dus niet.”

“Kiezers zien hun stem in het formatieproces verwateren tot een compromis.”
Uit het rapport van Johan Remkes

Maar ook de verschoven machtsverhouding tussen regering en volksvertegenwoordiging speelt een rol. De afgelopen decennia is de regering relatief machtiger geworden ten opzichte van het parlement.

De ‘staatscommissie bezinning parlementair stelsel’ werd begin dit jaar ingesteld door het kabinet. Dat gebeurde op aandrang van Tweede en vooral Eerste Kamer. Met name de VVD vindt dat de Eerste Kamer te veel politiek bedrijft.

Vertrouwensverlies

In het rapport is er ook aandacht voor hacken, nep nieuws en potentiële verkiezingsfraude. “Het vertrouwen in het democratisch proces kan worden aangetast door het hacken van systemen van belangrijke democratische instituties, zoals het parlement en politieke partijen. Zelfs het enkele feit of vermoeden, dat die instituties kunnen worden gehackt, kan al leiden tot vertrouwensverlies. Hetzelfde geldt voor het gebruik van ICT in het verkiezingsproces.”

“Kiezers zien hun stem in het formatieproces verwateren tot een compromis”, staat in het rapport. “Als de regerende partijen een dergelijk compromis dan ook nog eens als een fantastisch resultaat presenteren, zien veel kiezers dat wezenlijk anders.”

Aandacht

Politici vertegenwoordigen wel hoogopgeleiden, laagopgeleiden voelen zich niet zo goed gerepresenteerd, stelt het voorlopig rapport. “Hierdoor ontstaat het risico, dat de belangen en opvattingen van bepaalde groepen burgers structureel minder aandacht of gewicht krijgen in het politieke debat. Duidelijk is dat veel burgers zich niet of onvoldoende herkennen in de volksvertegenwoordigers.”

De commissie komt volgend jaar met een definitief rapport. Daarna moeten kabinet en de beide Kamers bepalen, wat ze met de conclusies doen.

Bekijk ook
Staatscommissie: formatie is een black box
https://nos.nl/artikel/2198543-staatscommissie-formatie-is-een-black-box.html

‘Als je je burgers verliest, dan houdt de democratie op te bestaan’
https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2195436-als-je-je-burgers-verliest-dan-houdt-de-democratie-op-te-bestaan.html

Kamers overleggen over parlementair stelsel
https://nos.nl/artikel/2109609-kamers-overleggen-over-parlementair-stelsel.html

NOS Nieuwsuur, 18 oktober 2017, 16:16

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2198568-wel-vertrouwen-in-politiek-niet-in-politici.html