Merel Bem – ‘Mensen, dit is een raar museum’

In honderden kleine musea in Nederland is te zien wat grote musea niet bieden: de streekgeschiedenis, muren vol affiches, beelden in een tuin of uitsluitend kunstvervalsingen….

‘Ik ga even wat mensen bij elkaar garen. Joehoe, mevrouw, meneer, wilt u bij de rondleiding zijn?’ Haar stem klinkt als een klok. Een paar minuten later heeft Erna Jansen een groepje bezoekers (gemiddelde leeftijd: 50 plus) om zich heen verzameld. Ze slaat de handen in elkaar. ‘Welkom in de Museums Vledder. We staan nu in het gedeelte met grafiek en glaskunst. Weet iedereen wat grafiek is?
‘Vledder. Piepkleine gemeente vlakbij Steenwijk, Drenthe. Behalve de oudste iep van Nederland bevinden zich hier het Museum Hedendaagse Grafiek en Glaskunst en het Museum voor Valse Kunst, twee particuliere musea onder één kap. Of eigenlijk meerdere kappen, want de Museums Vledder zijn gevestigd in het voormalige gemeentehuis, een complex van statige boerderij gebouwen.
In 1998 werd het door Erna Jansen (oud-lerares biologie) en haar man Henk Plenter (oud-leraar Engels) gekocht, als onderkomen voor hun uitpuilende verzamelingen. Museums Vledder, doopten zij het, want musea is niet Drents en klinkt bovendien zo aanstellerig.
Het liep vanaf het begin goed. ‘Wij zijn niet zo marginaal als u denkt, hoor’, had Plenter van tevoren gewaarschuwd. In mei bezochten ongeveer tweeduizend mensen de Museums. ‘Daar kan menig museumdirecteur jaloers op zijn’.
Ook vandaag is het redelijk druk. Steeds meer mensen sluiten zich aan bij de rondleiding, niet in de laatste plaats omdat het echtpaar Plenter-Jansen uiterst onderhoudend over de uitgebreide collecties vertelt. De kleine ruimten staan vol met geslepen glas van Copier, Sahlin en Tapio Wirkkala, zeefdrukken van ‘de fenomenale’ Rob Scholte, van Robert Combas, van Bram – ‘vinden wij heel goed’ – van Velde en door Christo gesigneerde posters.
Steeds wordt benadrukt dat het in dit museum om werk in oplage gaat. Om kunst die in principe voor iederéén is omdat van elk werk meerdere exemplaren bestaan. ‘Een unicum is onbetaalbaar, daar moet je Heinsbroek voor heten’, zegt Plenter (gestreept vest, geel strikje) in een Drents accent. In de winkel zijn veel van de werken te koop.
Terwijl Plenter de rondleiding overneemt, zwaait Jansen een deur open. ‘Even met de ladder erdoor’, zegt ze. ‘Ik erger me rot aan die kapotte luxaflex.’ Plenter stapt fronsend opzij. ‘Dames en heren, dit is een raar museum. Even later schalt Jansens stem alweer door de gangen: ‘Wie komt er mee naar boven, de rondleiding Valse Kunst gaat nú beginnen.
‘Het ‘Musée des Faux-Arts’ bevindt zich op zolder. Hier leidt Jansen de bezoekers langs nageschilderde Dalí’s, vals gesigneerde Miró’s en Picasso’s, een knullig geboetseerde Denker van Rodin (gevuld met gips en met veel te lange tenen), aangenomen vervalsingen van bekende meester vervalsers als Geert Jan Jansen, en zelfs een op zijn beurt vervalste Han van Meegeren. ‘Da’s wel héél vals!
‘In een hoekje hangt het werk waar het allemaal mee begon: een nep-Matisse die het echtpaar twintig jaar geleden in het gerenommeerde Spiegelkwartier in Amsterdam kocht in de overtuiging dat ie echt was. Toen bleek dat het niet nepper kón, begonnen Jansen en Plenter vervalsingen te verzamelen.
‘Sommige mensen denken dat wij valse kunst toejuichen’, zegt Jansen. ‘Nou ja, het ís natuurlijk vermakelijk, maar het is onze bedoeling zoveel mogelijk vervalsingen te ontmaskeren.
‘Want het kan behoorlijk pijnlijk zijn, om thuis te ontdekken dat het nieuw aangeschafte schilderij niet meer is dan een met linnen en vernis bewerkte poster.
Gelukkig valt er ook te lachen in de Museums Vledder. Op de wc hangt een melig briefje: ‘Bekijkt u onze fraaie valse Miró bril ook even? Gesponsord door Spirella.’

De Volksfront, 9 juli 2003, 00:00

http://www.volkskrant.nl/archief/-mensen-dit-is-een-raar-museum~a728305/