Jolande van der Graaf – Kiev jent Westfries Museum: Roofkunst blijft in Oekraïne + Terughalen roofkunst nachtmerrie
Kiev jent Westfries Museum: Roofkunst blijft in Oekraïne
Hoorn – Het drama rond de gestolen Hollandse Meesters uit Hoorn, krijgt een nieuwe en bizarre wending door de tegenwerking uit Oekraïne.
De autoriteiten in Kiev lijken er alles aan te doen om de terugkeer van ons kostbare culturele erfgoed te traineren. Vijf van de 24 uit het Westfries Museum geroofde topstukken die eerder in de klauwen van Oekraïense militiestrijders, corrupte geheim agenten en toppolitici vielen, werden al dit voorjaar door de politie in Kiev in beslag genomen. Maar de Oekraïners eisen nu opeens eigendomspapieren, terwijl die voor de meeste werken al anderhalve eeuw oud zijn.
Het museum heeft alles opgespoord, maar het blijft een fikse tegenvaller. Evenementen voor een feestelijke inhaal van de meesterwerken in september zijn geschrapt. Alles wijst erop dat het gaat om een wraakactie vanwege een andere Nederlands-Oekraïens-Russische strijd om een goudschat.
De Telegraaf, 4 augustus 2016, 6.36 uur
http://www.telegraaf.nl/binnenland/26345088/__Kiev_jent_Westfries_Museum__.html
Terughalen roofkunst nachtmerrie
HOORN – Vijf van de 24 schilderijen uit het Westfries Museum zijn al maanden geleden opgedoken in Oekraïne. Maar de gestolen doeken terug naar Hoorn krijgen, blijkt een bureaucratische nachtmerrie. Opnieuw opent Oekraïne een trukendoos om de teruggave te vertragen.
‘Erg ongebruikelijk dat het allemaal zo lang moet duren’
Een ’bureaucratisch vacuüm’, zo noemt Christa van Hees van het museum de situatie. ,,Allerlei feestelijkheden en mooie plannen rond de geplande terugkeer van onze schilderijen volgende maand, hebben we voor onbepaalde tijd moeten opschorten. Erg teleurstellend. De onzekerheid blijft groot.”
De Oekraïense politie confisqueerde in april vier zeventiende-eeuwse meesterwerken uit Hoorn: ’Keukenstuk’ van Foris van Schooten, ’Boerenbruiloft’ van Hendrick Boogaert en ’Vrouw wereld’ en ’Terugkeer van Jephta’, beide van Jacob Waben. Het gaat om de grootste en waardevolste meesterwerken van de 24 schilderijen die in 2005 uit het museum geroofd werden.
Kostbaar
De vangst van de kostbare doeken kwam groots naar buiten. Maar bijna vier maanden later is het gejubel verstomd en is het Nederlandse cultuurgoed nog altijd niet waar het hoort. Dat geldt ook voor een vijfde schilderij – ’Nieuwstraat in Hoorn’ van Izaak Ouwater – dat een onbekende in mei bij de Nederlandse ambassade in Kiev inleverde. De Oekraïense recherche, waar het formeel heen moet, heeft het nog niet opgehaald.
Het Westfries Museum moest inmiddels wel hele toeren uithalen om de Oekraïners tevreden te stellen. ,,Via een rechtshulpverzoek worden allerlei papieren verlangd, waarmee we moeten aantonen eigenaar van onze schilderijen te zijn”, zegt Van Hees.
Van Hees: ,,Sommige schilderijen zijn al bij de oprichting van het museum in 1872 aan ons geschonken. Alles wat we konden in onze archieven vinden, hebben we overgedragen: aankoopnota’s, rekeningen van restauraties, restauratieverslagen en jaarverslagen. Veel stukken van heel lang geleden.”
Lang
Het openbaar ministerie in Haarlem meldt dat de papierwinkel aan Kiev verstrekt wordt. Zelfs dan is Hoorn er nog niet. De Oekraïense autoriteiten laten vervolgens nog een eigen expertteam op de eigendomspapieren los; een onderzoek dat waarschijnlijk weer maanden in beslag neemt.
,,Erg ongebruikelijk dat het allemaal zo lang moet duren”, vindt kunstdetective Arthur Brand. Met zijn collega Alex Omhoff wist Brand de Hoornse roofkunst vorig jaar op te sporen. Dat gebeurde nadat een topstuk in 2014 plotseling op een Russische website opdook. Een Nederlandse rechercheur die eerder met het onderzoek naar de roof belast was, tipte het museum.
Schilderijen spoedig terug in Hoorn, maar de vraag is hoe
Directeur Ad Geerdink van het Westfries Museum hoopt dat de vier schilderijen die zijn teruggevonden in Oekraïne binnen twee maanden terug zijn in Hoorn.
In juli vorig jaar ontvouwde zich in Kiev vervolgens een bizar scenario. De leider van een ultranationalistische gevechtsmilitie klopte aan bij de Nederlandse ambassade. Hij verkondigde dat de strijders de Hollandse meesters in een villa van de afgezette president Janoekovitsj ontdekt hadden en aan ons land teruggeven wilden.
Maar de onderhandelingen met de militieleider liepen spaak. Het bleek de strijders alleen om harde dollars te gaan. De militie eiste vijf miljoen voor de collectie, terwijl het vindersloon niet boven de 50.000 euro uitkomt.
Onderzoek van Brand en Omhoff bracht bovendien aan het licht dat kopstukken van de geheime dienst en politici tot op het hoogste niveau bij het schandaal betrokken zijn. ,,Onze collectie bleek in handen van corrupte personen, tot diep in de politieke top”, zei museumdirecteur Ad Geerdink.
Crimineel
Ondanks politieke druk uit Nederland en aandringen door minister Koenders van buitenlandse zaken stagneerde de zaak en weigerden de Oekraïense politie en justitie een opsporingsonderzoek in te stellen. Toen de militie probeerde om de werken in het criminele milieu te verkopen, doorbrak het Westfries Museum het stilzwijgen.
Kiev, ernstig in verlegenheid gebracht, beloofde daarna gouden bergen. Maar uiteindelijk doken de vier schilderijen pas enkele dagen na het verlopen referendum over het Associatieverdrag op. Opnieuw lijkt de kwestie nu te worden gesaboteerd.
Bovendien ontbreekt van de negentien andere schilderijen nog elk spoor. De vraag is of de Oekraïense politie daar überhaupt nog onderzoek naar verricht. Art-detective Arthur Brand: ,,Ons onderzoek in opdracht van het Westfries Museum loopt nog steeds. We zullen niet stoppen tot alle 24 schilderijen weer in de Hoornse museumzalen hangen.”
NHD, 4-8-2016, 7:00 (Update 4-8-2016, 7:45)
http://lostart.org.ua/ua/news/679.html
Extra:
http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2016/08/kiev_houdt_gestolen_nederlands.html
https://ssu.gov.ua/en/news/1/category/21/view/761
http://www.geenstijl.nl/archives/images/krimkunst.html