Johan Bakker – Naar een museum dat niet bestaat
Kunstenaar Rob Scholte begon in Den Helder een eigen museum, dat officieel niet bestaat. “Mensen kopen Ikea-kunst maar gooien het borduurwerk weg, waaraan hun oma maanden werkte.”
Het geeft een surrealistisch gevoel op reis te gaan naar een museum, dat volgens de Gemeente Den Helder niet bestaat en dat door de plaatselijke VVV wordt genegeerd. Bij aankomst op het NS station zijn de vrolijk wapperende Nederlandse vlaggen en het grote rode bord met de sierlijk geschreven letters: ‘Rob Scholte Museum’ echter nauwelijks over het hoofd te zien.
Bezoekers worden in de entreehal verwelkomd door een nostalgisch ogend schilderij met de tekst: ‘Wentel uwen weg op den Heere.’ De bovenverdieping, waar zich het atelier van de kunstenaar bevindt, is bereikbaar met een lift. Scholte zit in zijn kantoor, waar de wanden zijn gesierd met oude schoolplaten van ‘De Christenreize naar de eeuwigheid’, ‘De tempel te Jeruzalem’ en de tekst: ‘Aangaande mij, en mijn huis, wij zullen den Heere dienen!’ In de vensterbank prijkt een uit een blok hout gesneden Christusbeeld.
Na een officieel nooit opgehelderde bomaanslag in 1994 raakte Rob Scholte zijn onderbenen en knieën kwijt. De kunstenaar woonde jarenlang op Tenerife, waar hij naast zijn schilderactiviteiten bezig is geweest met het boven tafel halen van de waarheid over het moment dat zijn leven tekende. Inmiddels heeft hij rust gevonden en een stabiele relatie. Scholte is de trotse vader van twee kinderen en het gezin woont al weer een jaar of twaalf in Nederland.
Lang was Scholte een overtuigd Europeaan. ‘Doordat ik acht jaar in Brussel gewoond heb, ben ik echter gaan zien dat de Europese gedachte nooit van de grond zal komen. Je kunt pas een sterk Europa vormen als je uitgaat van de kracht van de verschillende nationaliteiten. Hoewel ik door het nationale voetbalelftal en het koningshuis een weerzin voel tegen oranje, heb ik mezelf gedwongen een schilderijenserie te maken waarin deze kleur overheerst. Binnenkort zullen deze werken te zien zijn. De rood-wit-blauwe vlaggen bij de ingang hebben we bewust opgehangen.’
Romantisch
Behalve kunstenaar te zijn runt Scholte dus een museum: ‘Toen ik dit voormalig postkantoor betrok, nota bene op uitnodiging van de gemeente, leek Den Helder een grote Vogelaarwijk. Ik zie dit als een samenhangend project. Je bent niet alleen als je schildert met kunst bezig. Ook dit gesprek is deel van mijn kunst. Mijn grote voorbeeld is het Dali-museum in Figueres, waar Salvador Dali leefde tussen zijn werk en de bezoekers.’ In het minutieus nagebouwde Huis ten Bosch in een themapark in Nagasaki werkte Scholte jarenlang onder het toeziend oog van het publiek aan een enorme schildering. ‘Dat is mijn ideaal: kunst maken waar het publiek met de neus bovenop staat. Kunst is geen linkse hobby. Aan mijn werk zijn geen subsidiegelden te pas gekomen. Subsidie vervuilt de markt. Het is geen enkel probleem wanneer mensen kunnen zien dat assistenten schilderwerk van me overnemen. In het atelier van Rembrandt waren ook leerlingen aan het werk. Het is dus onzin om te willen onderzoeken of een schilderij een echte Rembrandt is of het werk van een leerling. Als Rembrandt zijn goedkeuring eraan heeft gegeven is het van hem. Punt. uit Het hele idee van de kunstenaar als geniale eenling is een romantische notie die is ontstaan naar aanleiding van het gedramatiseerde levensverhaal van Vincent van Gogh.’
Als kunstenaar laat Scholte zich inspireren door de werkelijkheid zoals die zich aan hem voordoet onder meer via de media. Door bestaande beelden een twist te geven, weet hij er een nieuw, vaak verrassend licht op te werpen. In het Rob Scholte Museum hangt naast eigen werk, kunst van Jan Cremer, meestervervalser Han van Meegeren, Andy Warhol, Jeff Koons, Jan Toorop en Jan Sluijters: ‘Sluijters maakte naast zijn populair geworden schilderijen ook geëngageerde kunst. Ik heb een verzameling prenten herontdekt waarin Sluyters protesteert tegen de wapenhandel waarmee het ‘neutrale’ Nederland zich verrijkte tijdens de Eerste Wereldoorlog.’ Intarsia versus Bamboo is een tentoonstelling waarin Scholte de ‘meesterwerken’ van volstrekt anoniem blijvende makers in het zonnetje zet.
Bruiloft
‘Toen ik terugkeerde naar Nederland viel me op dat deze samenleving vluchtig is geworden. Mensen kopen kunst voor boven de bank bij Ikea, maar gooien het prachtige borduurwerk waar hun oma maandenlang aan heeft gewerkt weg. Dat is merkwaardig. Zo’n borduurwerk vertegenwoordigt niet alleen hun persoonljke geschiedenis, maar de beeldkwaliteit is ook veel groter dan kunst die voor de massa is gemaakt. Met pijn in mijn hart merk ik hoe achteloos we omgaan met oude bibliotheken. Je komt op kofferbakmarkten de mooiste boeken tegen. Ik mocht er altijd graag rondstruinen en stuitte daarbij regelmatig op artistieke pareltjes.’
Eén van mijn favoriete boeken is Geschiedenis van een ziel van Therèse van Lisieux. Ze nodigt ons allen uit om ons klaar te maken voor haar bruiloftsfeest wanneer zij met Christus trouwt op de Dag des Oordeels. Ik vind het prachtig dat een non van nog geen 20 jaar zoiets schrijft. Zij introduceert een nieuwe spiritualiteit, die kracht geeft in het hier en nu. Het Museum voor Religieuze Kunst in Vaals vroeg me ooit te exposeren met de collectie neo-gotische heiligenbeelden. Zo kwam ik erop om deze teksten die in ons collectieve bewustzijn staan gegrifd, boven de beelden op te hangen. Bijna als de tekstballonnen van de heiligen. Ze hebben nu een plaats gekregen in het Rob Scholte Museum samen met drie (als een scheepje in een fles geplaatste) kruis-scenes.
Onbeantwoord
Rob Scholte heeft besloten niet langer om te zien naar wat gebeurt is, maar zijn blik welgemoed te richten op de toekomst. Het is treurig dat hij in zijn pogingen een culturele oase te creëren in het door de Marine gedomineerde Den Helder zo wordt dwarsgezeten. ‘Vlak na de feestelijke opening meldde de gemeente plotseling dat dit hele gebied op de schop zou gaan. Op allerlei manieren proberen ze me weg te pesten: het museum bestaat uit twee gedeelten, een nu al open deel van 900 m2 dat we echter niet mogen verbinden met het grote nieuwe gedeelte van 2000 m2 extra, waardoor onze opknap-inspanningen voor niets zijn gebleven. Brieven erover blijven onbeantwoord. Ik vermoed dat ze op de plek waar wij nu zitten dure nieuwbouw willen neerzetten. De gemeente Den Helder interesseert zich blijkbaar niet voor kunst. Gelukkig steunt de gewone Jutter me wel. Evenals de Bekende Nederlanders en de vele vele anderen die de protestpetitie hebben ondertekend.’
Middenweg 172 – 174, 1782 BL Den Helder. Entree: € 2,50 Openingstijden en meer informatie: http://robscholte@museum.nl
Nederlands Dagblad, 7 augustus 2015
https://www.nd.nl/digitale-edities/2015-08-07.858370.lynkx?papername=Zomer&pagenumber=4
https://www.nd.nl/nieuws/kunst-en-cultuur/het-rob-scholte-museum-een-museum-dat-niet.858075.lynkx
Het Rob Scholte Museum is een museum naar mijn hart. Ik mag er zijn als een kind, onbekommerd genieten van al het moois dat er hangt en staat, niet gehinderd door verklarende teksten of door wat Kunst zou moeten zijn. Je loopt daar in de wereld van een originele geest, een grootmeester van het (Kunst)leven. Zijn museum zou de leerschool kunnen zijn voor al diegenen die bang voor kunst zijn. Die denken dat het gekladder is. Die zeggen -ik weet ’t niet, ik heb er geen verstand van…. Het enige dat je hoeft te doen is kijken en het wordt je makkelijk gemaakt, ondanks de verscheidenheid straalt het een grote rust uit, mede door het mooie inlijstwerk. En er zijn echt prachtige dingen! Wat zou ik graag daar met burgemeester en wethouders van Den Helder doorheen willen lopen.