Interview met Rob Scholte door Christine Vuegen in H’ART over Eastmen Gallery, Hasselt
Terugkomst
Ongelooflijk: deze expositie blijkt de eerste solotentoonstelling van Rob Scholte te zijn in België. In de jaren tachtig werd hij pijlsnel een internationaal bekende Nederlander. Een uitstekende kunstenaar ook, een ‘enfant terrible’. “Wees eens 15 minuten anoniem”, zei hij in 2000 tegen zichzelf. Tot dit voorjaar sprak hij niet met de pers omdat het altijd maar weer ging over de onopgehelderde autobomaanslag in 1994, waarbij hij beide benen verloor. En niet over zijn werk.
Een comeback is het niet echt, want Rob Scholte (°1958) bleef exposeren. Hij is nooit gestopt. Verre van. Vorig jaar opende hij met weinig middelen het Rob Scholte Museum in Den Helder. “Omdat het mijn naam draagt, kan je alleen mij verantwoordelijk stellen voor de wantoestanden”, lacht hij. “Maar het voortbestaan is zeer bedreigd. Ik zou graag een plek realiseren om te wonen en zowel mijn werk als dat van anderen te tonen. De kunstenaar en het museum zijn van elkaar vervreemd. Daarom wil ik een openbaar atelier, maar geen ‘factory’ à la Warhol.”
Benieuwd naar zijn kunstproductie van de afgelopen jaren? Weinig schilderijen in Eastmen Gallery, het soort werk waarmee hij doorbrak. Niet minder scherp en humoristisch. Pokend en stokend, maar een oprechte ondervraging van de wereld en de kunst. En een vleugje melancholie wegens de aandacht voor dingen die verdwijnen. Op de vloer liggen kleine vulkanen van ontvlambare lucifers en luciferboekjes. ‘Mount Lucifer’ uit 2007. Grote panelen, ‘Lucifer in Paradise’, zijn volgeplakt met plaatjes van luciferdoosjes uit de hele wereld. “Alles doet mee, zonder te oordelen”, merkt Scholte op. Een pleidooi voor roken? ‘Smoke’ is een reeks aluminiumplaten van sigarettenpakjes met teksten zoals ‘Roken versoepelt het denken’. Wat niet onwaar is. “Ik provoceer niet”, beklemtoont hij. “De verplichte teksten zijn net zo provocerend. Kijk, op mijn pakje sigaretten staat ‘Roken brengt u en anderen ernstige schade toe’. Dat vind ik een boude bewering.”
Individuele vrijheid
“Het gaat om alle ingrepen in het privéleven, niet alleen om roken. Kunst heeft de taak om zich te onttrekken aan de beperking van de individuele vrijheid, gewoon door een eigen positie in te nemen”, stelt Rob Scholte. De overige werken zijn een cluster van gewassen en gestreken zakdoeken die apart zijn ingelijst, vier schilderijen, prints uit de reeks ‘Blue Period’ en een ‘gouden’ schilderij -zijn versie van het Laatste Avondmaal van Da Vinci. “Ik kan daar wat over zeggen, maar ik vind het even belangrijk wat de toeschouwer ermee doet of niet doet.”
In 1986 was Rob Scholte, samen met Muñoz, de jongste kunstenaar in ‘Chambres d’Amis’ van Jan Hoet in Gent. Vorig jaar nam hij deel aan ‘Middle Gate’ in Geel, de laatste tentoonstelling van Jan Hoet. Op dit ogenblik is zijn reeks ‘Fregatten’, omgekeerde borduurwerken van anderen, in het Ensorhuis in Oostende opgenomen in ‘De zee – salut d’honneur Jan Hoet’. “Ik heb jarenlang met Jan Hoet in de clinch gelegen. Met Chris Dercon, toen curator in Bozar in Brussel, had ik ook een heftig meningsverschil. Dat is misschien debet aan het ontbreken van tentoonstellingen in België, hoewel ik er zelf woonde. Het gekke is: toen ik Brussel woonde (1988-1994 n.v.d.r.), heb ik in België geen enkele keer geëxposeerd en geen enkel schilderij verkocht. Maar ik heb er heerlijk gewoond. Ik trok op met Jan Vercruysse, Franky Deconinck, Jan Decorte. Ik heb nog veel vrienden hier, Jan Fabre onder andere.”
Vanuit Brussel vertegenwoordigde Scholte in 1990 Nederland op de Biënnale van Venetië. Dat jaar begon hij aan de plafondschildering in de replica van het koninklijk paleis Huis ten Bosch in Nagasaki. “Het enige originele werk in een Japans amusementspark met een nagemaakt stukje Nederland. Mijn Sixtijnse Kapel”, zegt hij niet zonder ironie. Copyright, origineel en kopie: de discussies laaiden hoog op omdat hij aan de slag ging met bestaande beelden.
Iconen voor iedereen
Zijn ergens onderweg zijn opvattingen veranderd over wat kunst kan of moet zijn? “Van de ene kant wel en van de andere kant niet. Het ging nooit om de schilderkunst. Daarom koos ik voor een reclameachtige stijl. Ik schilder nog altijd veel, maar ik heb ontdekt dat iets sterk genoeg kan zijn om het ‘an sich’ te tonen. Bij die zakdoeken denk je aan Daan van Golden, maar hij schildert ze. Geeft het feit dat je iets schildert werkelijk een waardevolle toevoeging? Dat is een beetje de vraag, die ik stel. Wat alleszins een breuk was: mijn omgang met de media is veranderd. Optreden in de media was jarenlang een onderdeel van mijn projecten. Omdat ik vind dat kunst ook buiten de museummuren betekenis moet krijgen.”
In interviews liet hij ons smullen van pittige uitspraken zoals ‘Noem me de Dr. Mengele van de kunst’. “Ik wist natuurlijk dat zoiets een enorme weerstand opriep”, glimlacht hij. “Ik verricht wel een soort sectie op beelden, ik speel daarmee en ik probeer dingen die leven aan elkaar te plakken. Als je zegt dat je meer houdt van Walt Disney of Anton Pieck dan van Mario Merz, wordt je ook verguisd. Maar ik hou van beelden, die een soort iconen zijn voor iedereen. Ik wil werk maken dat voor iedereen geldig is, een in de wereld functionerende kunst. Na de aanslag in 1994 kon ik de media niet meer bespelen in het kader van mijn projecten, omdat er alleen interesse was voor mij als merkwaardigheid. Uiteindelijk heb ik de deur radicaal dichtgegooid voor de pers. Daarvoor had ik eerder een Warholiaanse kunstopvatting, ’15 minuten beroemd’ weet je wel. Hoe moeilijk is het om als Bekende Nederlander alleen te zijn met jezelf en met je werk? Ik moet zeggen: ik ben er sterker en gelouterd uitgekomen. Iets bescheidener, denk ik. Vroeger matigde ik me veel meer een oordeel aan over anderen, over andere kunst, over goed of slecht. Ik probeer minder te oordelen, liefst helemaal niet. Wat ik wel merk: mensen vinden mijn laatste tentoonstelling vaak de slechtste (lacht). Er is blijkbaar een zekere gewenning nodig.”
Rob Scholte tot 25 januari in Eastmen Gallery
Zuivelmarkt 50
Hasselt
open do-zo van 14-18u.
http://www.eastmengallery.be