Eimer Wieldraaijer – Minister Asscher: ‘Het aanbod van de VOB is een prachtige invulling van de publieke taak van de bibliotheek’
Op 20 januari bracht minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een bezoek aan Bibliotheek Kanaleneiland in Utrecht. Hij sprak met diverse vrijwilligers, vertegenwoordigers van organisaties en bibliotheekmedewerkers over activiteiten voor en door asielzoekers. Cor Wijn, interim-directeur van de VOB, overhandigde hem een voorstel waarin een gecoördineerde inzet van bibliotheken voor de integratie van asielzoekers expliciet wordt uitgewerkt. In zijn reactie toonde de minister zich verguld met dit initiatief.
‘De openbare bibliotheken kunnen samen met andere maatschappelijke organisaties het lokale platform bieden dat zorgt voor het in samenhang neerzetten van de lokale initiatieven ten aanzien van vrijwilligerswerk voor asielzoekers. Daarnaast kunnen zij samen met andere maatschappelijke organisaties zorgen voor het matchen van asielzoekers met vrijwilligerswerk.’ Die handreiking doen de openbare bibliotheken aan het ministerie inzake de asielstroom, zo staat in de brief die Cor Wijn aan minister Asscher overhandigde. Die steun geldt zowel de fysieke als de digitale bibliotheek: ‘Openbare bibliotheken kunnen asielzoekers een e-learning-omgeving aanbieden en een fysieke plek ten behoeve van het leren van de taal en inburgering. Deze e-learning-omgeving stelt asielzoekers, bibliotheken, vrijwilligers en maatschappelijke organisaties in staat om geïntegreerd fysiek/online doorlopende leerlijnen te maken voor het eigen maken van de Nederlandse taal en de inburgering.’ Plus: ‘De openbare bibliotheken kunnen asielzoekers die zich bij de IND aanmelden voor asiel een WIFI-tegoed aanbieden. Ook kunnen de openbare bibliotheken in de eerste helft van 2016, samen met partijen als de Koninklijke Bibliotheek, een portal ontwikkelen voor asielzoekers waarin alle landelijke fysieke en online dienstverlening van openbare bibliotheken voor asielzoekers wordt gepresenteerd. Daarnaast kunnen openbare bibliotheken, samen met inwoners, maatschappelijke organisaties als Vluchtelingenwerk, alsmede de gemeente en het COA, een lokale checklist inburgering ontwikkelen.’
Als mogelijke ondersteuning van het kabinet voor openbare bibliotheken worden in de brief onder meer genoemd: ‘Openbare bibliotheken positioneren in het kader van de uitvoering Bestuursakkoord verhoogde asielinstroom Rijk/IPO/VNG, bibliotheken lokaal uitvoerder maken van het participatieverklaringstraject, bibliotheken positioneren als strategische partner voor gemeenten, Taalpunten in het kader van het Actieplan Tel mee met Taal versneld uitrollen en intensiveren, voorinburgering waar mogelijk overdragen van COA naar openbare bibliotheken en herallocatie van middelen in het kader van bovenstaande punten’.
Wijn benadrukte ten overstaan van minister Asscher nogmaals dat de openbare bibliotheken in ons land vanwege het fijnmazige netwerkstelsel de benodigde structuur kunnen aanbrengen in de vele vrijwilligersinitiatieven die her en der ten behoeve van asielzoekers worden ontwikkeld. Hij werd daarin bijgestaan door Ton van Vlimmeren, directeur van de Bibliotheek Utrecht: ‘Als je hier vandaag ziet en hoort wat vrijwilligers allemaal doen en hoe enthousiast asielzoekers daarin meegaan, dan is dat zonder meer hartverwarmend, maar we kunnen die activiteiten naar een volgend level tillen door er als openbare bibliotheken structuur in aan te brengen.’ Wijn: ‘Een structurele aanpak – met andere partijen – is dé manier om progressie te boeken.’ Maarten Crump van de Bredebieb: ‘Op lokaal niveau kunnen bibliotheken hét platform bieden voor alle initiatieven die er zijn.’
Minister Asscher: ‘Er is inderdaad behoefte aan zo’n platform, zowel fysiek als digitaal. Opschalen is derhalve noodzakelijk, anders gaat er veel energie verloren. Voor dat opschalen én versnellen van het proces kunnen de openbare bibliotheken mede zorgen.’
Asscher, in een kort onderhoud met Bibliotheekblad: ‘Wat me frappeert in deze bibliotheek in Kanaleneiland, is hoeveel mensen hier taalles krijgen, een dansles volgen, komen voorlezen aan kinderen. En hoeveel vrijwilligers zich inzetten voor hun medemens. Niet alleen autochtone vrijwilligers maar ook vluchtelingen die iets willen teruggeven aan onze samenleving. Ik sprak net een Syriër die arme of eenzame mensen helpt hun woning te schilderen. Zo iemand leert spelenderwijs onze taal en maatschappij beter kennen.’ Gevraagd naar de soms felle reacties op de komst van grote groepen asielzoekers, zei Asscher: ‘Ik begrijp die zorg. Ineens komen er grote groepen mensen naar ons land. Als Nederland hebben wij daar niet om gevraagd. Aan de andere kant hebben deze mensen er ook niet om gevraagd om in een oorlog terecht te komen. Het is cruciaal dat we onderscheid maken tussen mensen die zich slecht gedragen en mensen die op zoek zijn naar veiligheid.’ Wat zegt hij tegen mensen die wonen in een wijk waar al zoveel problemen zijn? ‘Ik begrijp dat mensen die in het nauw zitten, hun angst verwoorden. De werkloosheid is nog steeds hoog. Er is veel stille armoede. Des te belangrijker dat je het opvangen van vluchtelingen in goed overleg met de buurt doet, dat je de veiligheid garandeert, maar vervolgens zie je ook vaak dat als mensen elkaar ontmoeten en leren kennen, dat er dan mooie dingen gebeuren. Van de organisatoren van de dansles in deze bibliotheek hoorde ik dat kinderen uit Syrië om dezelfde dingen lachen als kinderen uit Nederland. Die Syrische kinderen hebben allerlei narigheid meegemaakt, maar voelen zich in ons land en in deze bibliotheek veilig. Dat gun ik ze.’ Ziet Asscher de bibliotheek als logische partner om vluchtelingen de helpende hand te bieden? ‘Voor mij is de bibliotheek een natuurlijke plek waar mensen graag naartoe gaan, waar ze naartoe gaan om kennis op te doen en hun wereld te verbreden, en als dat gaat op een manier zoals hier in Kanaleneiland, dan zie je dat de bibliotheek een prachtige plek is om de dingen die gedaan moeten worden ook daadwerkelijk te doen. Ik vind dat mooi. Het aanbod van de VOB beschouw ik als een prachtige invulling van de publieke taak van de bibliotheek. De bibliotheek als plek om kennis te halen en kennis te maken, met anderen. Het netwerk van bibliotheken biedt een prima structuur om gebruik van te maken. In bibliotheken vind je nog steeds veel mooie boeken, maar de tijd dat de bibliotheek enkel als uitleenfabriek fungeerde, is definitief voorbij. Er is zoveel meer. De bibliotheek is er voor taalonderwijs, voor de combinatie met andere media, en voor nog zoveel meer. Door hun inzet voor vluchtelingen laat de bibliotheek nog eens extra haar moderne gezicht zien.’
Bibliotheekblad nr 1, 2016, 21-01-2016