Domeniek Ruyters – Juliètte Jongma
Galeries schieten momenteel als paddenstoelen uit de grond in Amsterdam. Jonge kunst is in, een hype, verzamelaars storten zich er massaal op. Toen Juliètte Jongma twee jaar geleden met haar galerie begon was dat nog anders. Zij bevindt zich samen met galerie Upstream aan de kop van de golf, hoewel ze zich er ook van distantieert. Alleen al door de plek waar de galerie gevestigd is: midden in de Pijp.
Het is zo’n vraag die wordt gesteld als het gesprek ten einde loopt. Of ze nog iemand in gedachten heeft die ze graag zou willen tonen in haar galerie? Juliètte Jongma zegt direct: iemand uit de oude doos. Zo’n kunstenaar die jarenlang niet uit de aandacht was weg te slaan, maar waar nu niemand nog naar omkijkt. Rob Scholte is zo iemand, echt een icoon van zijn tijd. Ze heeft laatst nog nieuw werk van hem gezien. Best wel goed. Maar liefst zou ze Tracey Emin exposeren. Een oude liefde, nog stammend uit de tijd dat ze zelf op de academie zat. Wat een stunt zou het zijn als ze haar zo ver zou krijgen eens te tonen in haar kleine galerie in Amsterdam.
De galerie is niet gevestigd op een plek waar je er een zou verwachten. Een beetje weggestopt aan het Gerard Douplein. Een straat verder en je staat op de Albert Cuypmarkt. Het is een ruig buurtje, half om half bevolkt door yuppen en dronkaards. Jongma houdt van het weinig chique buurtje. Ze ziet zichzelf ook graag zo, een beetje onaangepast en recalcitrant.
Natuurlijk had ze, nadat ze jaren bij galerie Diana Stigter had gewerkt, bij haar om de hoek kunnen gaan zitten. In de Jordaan, daar waar de meeste galeries gevestigd zijn. Ze had er handig kunnen profiteren van de vaste verzamelaars die ongetwijfeld ook even bij haar naar binnen zouden wippen. Maar de gedachte alleen vervulde haar met weerzin. Ze wilde zelf iets opbouwen. Alleen. Eigenmachtig. Desnoods tegen de klippen op. Lef tonen, daar gaat het om in de kunst.
Op zoek naar een plek heeft ze wel nog wel iets conventionelers bekeken. Een keurige ruimte met visgraat-parket, maar ze zag zichzelf daar al lopen, op hoge hakken: een wandelend cliché. Op de ruimte in de Pijp was ze gelijk verliefd. ‘Mijn schuurtje’ noemt ze het liefkozend, en eerlijk gezegd is het ook niet veel meer dan dat. Een sobere, geknakte pijpenla met licht geschuurd hout op de vloer. Alle wanden staan scheef op elkaar, en voorin zit een grote etalageruit die vrij uitzicht biedt op de bouwval aan de overkant.
Het is een uitdagende ruimte. Een die kunstenaars ertoe dwingt zaken anders op te lossen dan ze gewend zijn. Je kunt er niks groots in kwijt, en dus is de lijst kunstenaars die voor hun tentoonstelling aparte ingrepen hebben gedaan opvallend groot. Ik herinner me Chris Evans die de ruimte geheel zwart schilderde, en een enkele tekening en sculptuur exposeerde. Ik herinner me Germaine Kruip die in een ingenieuze reconstructie, inclusief extra muur en raamkozijn, de gespiegelde architectuur van het aan de overkant gelegen appartement reconstrueerde in de ruimte van de galerie. Op het moment exposeert de Noor Kim Hiorthoy kleine tekeningen. In de ruimte heeft hij enkele charmante muurtekeningetjes aangebracht.
Meest spectaculair was zonder twijfel de performance van Alexandra Bachzetsis van afgelopen september. Zij voerde samen met drie danseressen een paaldansact op in een geheel verbouwde galerie. Het venster was dichtgeplakt, de vloer voorzien van nieuwe dansvloer, achter in de ruimte hingen monitors. De altijd zo open ogende galerie werd voor even een besloten ruimte, die al snel door het rokende en drinkende publiek weinig af leek te wijken van een groezelig café, waar je zo’n dansact eerder zou verwachten.
Jongma kiest voor een avontuurlijke programmering. Nu kan het nog, nu is ze nog jong, zonder verplichtingen, net als de kunstenaars, die ook jong zijn en weten dat ze haar niet moeten overvragen met enorme productiebudgetten. Maar dat neemt niet weg dat er ook verdiend moet worden. Daarom toont ze ook kleiner werk, tekeningen, schilderkunst. Ze heeft wel iets met dat ambachtelijke dat op dit moment overal de kop opsteekt. Jongma is er zelf vertegenwoordiger van, geschoold als ze is als tekenaar aan de academie in Utrecht. Arjan van Helmond was haar eerste tentoonstelling, twee jaar terug. Jaren was dit soort werk taboe verklaard, mocht niet op de academie. Nu is het overal. Zie de Berlin Biënnale 4 waar dit intieme, echte galeriewerk ineens het podium bereikt waar het jarenlang niet vertoond mocht worden.
Jongma werkt vrijwel uitsluitend met kunstenaars van haar eigen generatie. Het contact van galeriehouder en kunstenaar is intiem en duurzaam, dan ga je niet zomaar met iemand in zee. Maar een vriendenclub is het niet, niet eens een netwerk. Ze komen overal vandaan, Nederland en buitenland. Ze probeert kunstenaars te kiezen met verschillende opleiding. Niet alleen afkomstig van de Rijksakademie. Ook studenten aan de HKU hebben recht op belangstelling van een galeriehouder, zegt ze lachend.
Ik vraag waarom ze de galerie is begonnen. Waarom niet curator geworden in een kunstcentrum, zoals het Hilversumse kunstinitiatief Exedra, waar ze ooit werkte als assistent? Ze vond het wel leuk in Exedra, maar erg afstandelijk. Soms voelde het zelfs een beetje als een vacuüm, zo stil als het er was als de tentoonstelling eenmaal liep. Ze miste een soort van noodzaak. Eenmaal assistent bij Diana Stigter merkte ze dat een galerie veel dynamischer is. Als het werk bij een kunstcentrum als Exedra er zo ongeveer opzit, na de opening, loopt het bij de galerie gewoon door. Een tentoonstelling moet niet alleen gemaakt, maar ook verkocht worden. Er moet over geschreven worden, de juiste mensen moeten haar zien, et cetera. En tegelijkertijd moet je voor jezelf zorgen, uit bittere noodzaak.
Wat haar ook opviel was dat de verhouding met de kunstenaars in een galerie veel intensiever is. Je gaat echt samen bouwen aan een carrière.
Bij een kunstcentrum zijn de verhoudingen, enkele uitzonderingen daargelaten, niet zo intens en duurzaam. Als je eenmaal met een kunstenaar gewerkt hebt, doe je dat niet snel nog een keer. Bij een galerie gaat het contact altijd door, zorg je voor nieuwe contacten, exposities elders, op beurzen, in andere galeries. Het is een vervolgverhaal. Op die manier heb je als galerie echt betekenis voor de carrière van een kunstenaar. Je draagt direct bij aan het succes, bent een beetje handlanger, die staat aan de kant van de kunstenaar. Dat is wat Jongma wil.
Contact
Juliette Jongma
Gerard Doustraat 128a
1073 VX Amsterdam
The Netherlands
T. +31 20 4636904
E. info@juliettejongma.com
http://www.juliettejongma.com/
Opening hours: Wednesday through Saturday 1-6 pm