Dick Berts – DE GEMEENTERAAD REDELOOS, REMKES RADELOOS EN DEN HELDER REDDELOOS

Het jaar 2015 zal de Helderse geschiedenis in gaan als het rampjaar, waarin zelfs commissaris van de koning Johan Remkes zo radeloos was over het functioneren van de Helderse raad, dat hij publiekelijk vroeg om de wettelijke mogelijkheid om een gemeenteraad naar huis te kunnen sturen.

Op 1 oktober hield Johan Remkes een toespraak tijdens het najaarscongres van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, die veel aandacht heeft gekregen in de media. De commissaris vindt dat het lokale bestuur “hufterproof” moet zijn. Remkes is ongerust over de vele afsplitsingen in gemeenteraden en noemt dat de “vergruizing van de lokale politiek”. Remkes maakt zich ook zorgen over de toenemende invloed van de onderwereld op gemeentebesturen. “Recent publiceerde de Volkskrant een reeks artikelen over criminele invloeden op het lokaal bestuur in Noord-Brabant. Ik heb niet de illusie dat die problematiek beperkt is tot Brabant. Daarom heb ik dat recent ook met de Noord-Hollandse burgemeesters besproken”. Remkes wil een “wettelijke stok achter de deur zetten, als de locale democratie wanpresteert en er sprake is van taakverwaarlozing. Dan zijn er drie wegen die naar Rome kunnen leiden; herindeling, de aanstelling van een regeringscommissaris, dan wel een waarnemend burgemeester met een bepaalde wettelijke ondersteunende opdracht, of tussentijdse ontbinding van de raad met nieuwe verkiezingen”.

Helaas had Remkes niet de moed om Den Helder te noemen als de stad waarvan hij de gemeenteraad maar al te graag met zijn wettelijke honkbalknuppel zou willen bewerken. In diverse media -waaronder de Telegraaf- werd echter ogenblikkelijk een link gelegd tussen de speech van Remkes en de onophoudelijke politieke ellende in Den Helder. Remkes had ook niet de moed om te vertellen, dat artikel 132 lid 5 van onze Grondwet de mogelijkheid om een gemeenteraad en een college aan de kant te schuiven en een regeringscommissaris aan te stellen al lang kent. Er is echter heel wat politieke moed nodig om dit paardenmiddel toe te passen, omdat dit in de Nederlandse geschiedenis slechts driemaal is voorgekomen. De laatste keer was in 1951 in Finsterwolde, nadat de gemeente -waarin de Communistische Partij Nederland een raadsmeerderheid had- een uitkering verleende aan bij een staking ontslagen arbeiders. Wel is in 2003 in Delfzijl en in 2011 in Maasdriel nog bijna een regeringscommissaris aangesteld, vanwege situaties die griezelig veel leken op de hedendaagse politieke puinhopen van Den Helder.

Hoezeer ik het aanstellen van een regeringscommissaris in Den Helder ook bepleit, zoiets kan slechts een tijdelijke oplossing bieden. Een wetswijziging die ook tussentijdse verkiezingen in gemeenten mogelijk maakt, lijkt daardoor een verleidelijke optie. Ware het niet, dat in Den Helder bij iedere gemeenteraadsverkiezing de kwaliteit van de gekozen raadsleden met minimaal vijftig procent afneemt. Want welk normaal mens wil er nou nog in de Helderse raad zitten? Mij lijkt een verplichte fusie dan ook een goede optie. In veel landen zou een gebied als Nederland hooguit twee of drie gemeenten vormen. Maar wij hebben in ons land een dikke bestuurlijke spekkoek gebakken met oneindig veel laagjes; De regering in Den Haag, Super-provincies, Provincies, regio-besturen, gemeenten, stadsdeelraden, waterschappen en noem het maar op. En die koek smaakt maar al te lekker voor de bestuurlijke elite, die zichzelf op kosten van de burger aan overbetaalde baantjes wil helpen. Nederland kent alleen al 393 gemeenten. Het wordt tijd dat Remkes zijn bestuurlijke honkbalknuppel eens in dit hoenderhok gooit.