Cor Hendriks – Qanon Extra (3): Pepe the Frog | mythologie en politiek
Pepe the Frog was een fictieve antropomorfe kikker die afkomstig is van de webstrip Boy’s Club, gecreëerd door de Amerikaanse illustrator Matt Furie. Pepe is sindsdien vooral bekend als een populaire en veelzijdige internetmeme. Toen Pepe geassocieerd raakte met extreemrechts, maakte Furie een einde aan het figuurtje (https://nl.wikipedia.org/wiki/Pepe_the_Frog).
Gedurende 2016 vond er een opleving plaats van extreemrechtse incarnaties van Pepe, waarin hij onder meer werd afgebeeld als nazi of Ku Klux Klan-lid. Deze memes werden geassocieerd met de alt-rightbeweging en extreemrechtse aanhangers van de Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump. Afbeeldingen van Pepe werden getweet door Trump en zijn zoon Donald Trump jr. Medio september plaatste het campagneteam van Hillary Clinton een bericht op haar officiële website waarin Pepe werd omschreven als “een symbool geassocieerd met blanke suprematie”. In een daaropvolgend interview noemde Furie de memestatus van Pepe nog inspirerend en gaf hij aan niet gedeerd te zijn door aanstootgevende incarnaties van Pepe. (Wiki)
Er wordt gelinkt naar het NRC-artikel ‘Hoe Pepe the Frog werd gekaapt door Trumps ‘alt-right’-beweging’ (https://www.nrc.nl/nieuws/2016/10/04/trump-racistisch-kijk-maar-naar-zijn-kikker-pepe-4586500-a1524746) van Guus Valk (4 oktober 2016). In het artikel wordt gezegd: ‘Pepe the Frog is in korte tijd het gezicht geworden van de zogeheten ‘alt-right’-beweging. Dit is een groep radicale anti-multiculturalisten en anti-feministen, die zich online vaak racistisch en seksistisch uit. Alt-right is ook een steunpilaar voor de campagne van Donald Trump geworden. Hij gebruikt dezelfde media als zij (Breitbart, Infowars), citeert hen op Twitter, en gebruikt dezelfde memes.’
Een paar dagen eerder was een artikel in de Volkskrant verschenen met de titel ‘Hoe internet van Pepe the Frog een haatsymbool maakte’ van Thomas van der Kolk (28 september 2016: https://www.volkskrant.nl/wetenschap/hoe-internet-van-pepe-the-frog-een-haatsymbool-maakte~b0c146f1/), dat begint met: ‘Pepe the Frog was een van de populairste memes op het internet. Maar de laatste tijd gebruiken veel internetters hem vooral in racistische en antisemitische context. Dit loopt zo de spuigaten uit, dat de Amerikaanse Anti-Defamation League (Anti-Laster Liga) hem officieel heeft uitgeroepen tot haatsymbool.’ Er wordt een artikel uit de Daily Dot geciteerd met de titel ‘Pepe the Frog is not a Nazi, no matter what the alt-right says’ (https://www.dailydot.com/unclick/pepe-the-frog-alt-right-white-supremacist/) van Miles Klee (2016-09-12), dat begint met de zin: ‘Pepe the Frog has been taken hostage by the alt-right fringe. The once-noble meme is now an icon of white supremacy, trotted out to signify the Trump Train’s internet bona fides.’
Wat is ‘alt-right’? Het woord betekent ‘alternatief rechts’, wat niet hetzelfde is als ‘extreem rechts’. Je hebt ‘rechts’, zeg maar de VVD, en dan heb je ‘alternatief rechts’, de PVV. In de VS zijn de Republikeinen ‘rechts’ en Trump is ‘alt-right’, alternatief rechts, niet het conservatieve rechts van de Republikeinse neo-cons of andere de globalisten steunende figuren (Rutte van Unilever of Shell of Macron van de Rothschilds). Op Wikipedia (https://nl.wikipedia.org/wiki/Alt-right) wordt gezegd: ‘Het herkenningsteken van de alt-lite, tevens de basis voor de meeste memes, is een stripfiguurtje van een kikker genaamd Pepe the Frog. Dit figuurtje begon zijn online leven in een ongerelateerde, apolitieke webstrip, maar is rond 2014 door de subcultuur omarmd als eigen symbool. Vanwege het grootschalig gebruik van het figuurtje voor racistische uitingen werd het door de joodse burgerrechtenorganisatie Anti-Defamation League in 2016 als haatsymbool aangemerkt.’
The Deplorables (Screenshot)
Alt-lite zou een term zijn ter onderscheiding van Extreem rechts, welke laatste gewelddadig zou zijn; daarentegen is alt-lite grappig bedoeld, vooral de memes van Pepe. Het artikel van Wikipedia vervolgt: ‘Alt-right kreeg voor het eerst grote bekendheid tijdens de campagnes voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. Hoewel de uiteindelijke winnaar, Republikein Donald Trump, al in 2015 een plaatje van Pepe the Frog bij een Twitterbericht had gezet, was het vooral het benoemen van de alt-right door kandidate Hillary Clinton die [= wat] een stroom media-aandacht op gang bracht. Deze aandacht wordt zelfs wel beschouwd als de katalysator die deze subcultuur tot een legitieme politieke beweging kon maken, terwijl deze eerder vooral een groep jeugdige pestkoppen in de uithoeken van het internet was.’
Hillary Declares War on Pepe the Frog
Wat was het dat Hillary zei? Ze noemde de stemmers van Trump ‘a bunch of deplorables’. En zoals te zien op bovenstaande meme wordt Pepe gerekend tot de Deplorables van het Trump-team. Alt-right is bijvoorbeeld Sara Redbride, die de volgende tweet met Pepe-meme postte: https://twitter.com/Sara_Redbride/status/771852558507896833/photo/1?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E771852558507896833&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.dailydot.com%2Funclick%2Fpepe-the-frog-alt-right-white-supremacist%2F
‘Pepe maakte in 2005 zijn debuut in het stripverhaal Boy’s Club #1, gepubliceerd door Matt Furie op MySpace. Furie omschreef het karakter als “gewoon een maffe hippiekikker. Hij houdt van frisdrank drinken, televisiekijken, telefoneren. Hij is gewoon een alledaags symbool voor die periode nadat je bent afgestudeerd. In mijn ogen is hij een vrij onschuldige kerel.”’ (Wiki)
‘In 2016 werden er op 4chan verbanden gelegd tussen Pepe en de oud-Egyptische god van de chaos, Kek, die eveneens werd uitgebeeld als een kikker en gelijknamig is aan de expressie kek, een op 4chan veelgebruikt synoniem voor lol. Hieruit ontstond een informele religie waarin Kek wordt aanbeden als de god van meme-magie, een bovennatuurlijke kracht waarmee internetmemes een profetische invloed hebben op de buitenwereld.’ (Wiki)
Dit laatste brengt me bij het artikel ‘Apocalypse Whatever’ met de subtitel ‘The making of a racist, sexist religion of nihilism on 4Chan’ (https://reallifemag.com/apocalypse-whatever/) van Tara Isabella Burton uit 2016. Volgens haar wordt Pepe the frog afgebeeld met de tekst ‘Praise Kek’ en ‘It doesn’t matter whether Kek is “really” a chaos god. He might as well be. Likewise, meme magic, to the extent that that it serves as a record of cultural engagement, is real too’. En: ‘To the ironist, every act is an act of self-creation: Stories that are told are not descriptive of “true” facts but rather ways in which the ironist can prove his power. The ironist is the proto-troll’. En: ‘To promulgate meme magic is to claim a deeper freedom in seeing the world as constructable rather than given, and the “real” world as an un-sacred space’.
Ik deed een snelle zoektocht en ontdekte dat je bij RedBubble T-shirts kan bestellen met de tekst ‘Praise Kek’ en een afbeelding van een vrouwelijke Pepe, zie https://www.redbubble.com/shop/praise+kek+t-shirts. Ernaast staat een ‘Get Tucker’ T-shirt met een afbeelding van de populaire alt-right commentator op FOX Tucker Carlson, Daarnaast staat een T-shirt aanbevolen als ‘Republic of Kekistan – weathered – Classic T-Shirt’, met daarnaast een ‘Praise Kek Unisex T-Shirt’ met erop een afbeelding van Pepe als Egyptische Farao in een Tempel. Ook een T-Shirt met Trump als Pepe is te bestellen.
Enige T-shirts uit de Kek-selectie (RedBubble)
Dit is slechts een kleine greep uit een enorm aanbod aan ‘Praise Kek’ T-shirts. Ook vond ik een artikel genaamd ‘I saw a guy in a praise kek t-shirt. i used to think that and kekistan was just a funny joke, but apparently there’s an association with white supremacists? how true is that?’ op https://www.reddit.com/r/AskThe_Donald/comments/6b812k/i_saw_a_guy_in_a_praise_kek_tshirt_i_used_to/ uit mei 2017. De eerste inbreng brengt me naar een andere reddit-pagina van r/The_Donald (The_Donald is a never-ending rally dedicated to the 45th President of the United States, Donald J. Trump) met de tekst ; SPLC pushes bigotry against the proud Kekistani and the Religion of KEK ! Calls them hate group !!’ (https://www.reddit.com/r/The_Donald/comments/6aulk3/splc_pushes_bigotry_against_the_proud_kekistani/), wat me brengt bij het artikel ‘What the Kek: Explaining the Alt-Right ‘Deity’ Behind Their ‘Meme Magic’’ van David Neiwert, eveneens uit mei 2017 (https://www.splcenter.org/hatewatch/2017/05/08/what-kek-explaining-alt-right-deity-behind-their-meme-magic) met de subtitel ‘A satirical religion with a frog-headed god has become a favorite new way for white nationalists to troll liberals, while spreading their meme-driven strategy.’
A typical ‘Kek’ meme combining Donald Trump and Pepe the Frog
Het artikel begint met de vraag: Wat is Kek? En het antwoord is: ‘Kek, in the alt-right’s telling, is the “deity” of the semi-ironic “religion” the white nationalist movement has created for itself online – partly for amusement, as a way to troll liberals and self-righteous conservatives both, and to make a kind of political point. He is a god of chaos and darkness, with the head of a frog, the source of their memetic “magic,” to whom the alt-right and Donald Trump owe their success, according to their own explanations.’
In many ways, Kek is the apotheosis of the bizarre alternative reality of the alt-right: at once absurdly juvenile, transgressive, and racist, as well as reflecting a deeper, pseudo-intellectual purpose that lends it an appeal to young ideologues who fancy themselves deep thinkers. It dwells in that murky area they often occupy, between satire, irony, mockery, and serious ideology; Kek can be both a big joke to pull on liberals and a reflection of the alt-right’s own self-image as serious agents of chaos in modern society.
A ‘Kekistan’ banner was part of the scene at the alt-right free speech rally 2015 in Berkeley, CA
Er zit ook een filmpje (6:25) bij het artikel: “The Alt-Right’s Satirical ‘Deity’ Kek Spreads Its Memes”.
Hatewatch – The Alt-Right’s Satirical ‘Deity’ Kek Spreads Its Memes
Gepubliceerd op 7 mei 2017
Reacties:
https://youtu.be/KNlPCKyItLM
Voor een insider uitleg kunnen we terecht bij de Alt-right site Red Ice TV, die een video maakte met de titel ‘Synchromystic Nature of Pepe/Kek & Occult Meme Magic of the Alt-Right’, zie de video https://youtu.be/MFsb2zKV3nw (38:26), gepubliceerd op 25 sep. 2016 met de tekst: ‘StyxHexenHammer666 and Reinhard Wolff join us to discuss the esoteric and synchromystic expressions of Pepe / Kek. Ever since Hillary Clinton attacked Pepe and then fell ill on 9/11, an occult power behind the meme magic of the Alt-Right has begun to show itself. It turns out that the chaotic energies of Kek, as the bringer-in of light has been with us since ancient Egyptian times.’ [Pepe = Point Emerging Probably Entering]
Voor een video over Pepe van de in de bovenstaande video genoemde alt-right commentator Styxhexenhammer666, zie https://youtu.be/I_yalQP1fKg(18:10) ‘Occult Synchronicity: Kek, Pepe Song, Anonymous, Black Clad Legion’ van Styxhexenhammer666, gepubliceerd op 13 sep. 2016 (56.344 v; 484 r).
Jordan Peterson met Pepe (Screenshot CBC News 28-1-2018)
Ook de bekende Canadese psycholoog Jordan Peterson, die zelf ook tot een held van de alt-right is uitgegroeid, laat zich ook uit over Pepe the Frog en Kekistan in een video https://youtu.be/mJGyt2Z82hM (8:55) met de titel ‘Jordan Peterson on Pepe, KEK Origin, Meme Wars, Mythology and the Age of Chaos’ van L33T GUY, gepubliceerd op 10 mei 2017 (114.072 v; 745).
Andere video’s met Jordan Peterson over Pepe zijn: https://youtu.be/Ixc9i1G7eew (31:19) ‘The Metaphysics of Pepe with Jonathan Pageau’ van Jordan Peterson (425.535 v; 2.632 r). Tekst: ‘Because frogs need to grow up and transform into princes…. The second part of my discussion with Jonathan Pageau.’ En: https://youtu.be/RBnRRfVyrFg (10:40) ‘Supplement to the Metaphysics of Pepe interview with Jordan Peterson’ van Jonathan Pageau, gepubliceerd op 4 jan. 2017 (8.923 v; 53 r). En: https://youtu.be/BR8tVB7sNxc (22:49) ‘2016/11/16: An update’ van Jordan B Peterson, gepubliceerd op 5 nov. 2016 (203.974 v; 2.719 r). Bevat Kermit en zijn kikkermasker maar hoofdzakelijk over zijn problemen met de universiteit. Meer van hetzelfde zijn de volgende video’s: https://youtu.be/RmswlWQrTdE (6:34) ‘Jordan Peterson on KEK, Logos and other Gods’ van PhilosophyInsights, gepubliceerd op 29 jun. 2017 (33.475 v; 249 r). Tekst: ‘Jordan B Peterson (born June 12, 1962) is a Canadian clinical psychologist and professor of psychology at the University of Toronto. In this clip he talks about KEK the logos and other gods.’ En: https://youtu.be/0BoOdMx_zDU (11:17) ‘Jordan Peterson on political polarization & Pepe the Frog’ van CBC News, gepubliceerd op 28 jan. 2018 (411.706 v; 5.975 r). Tekst: ‘Jordan Peterson sits down with the CBC’s Wendy Mesley to talk about political polarization, Pepe the Frog and his support from the far right. He has a new book called 12 Rules for Life: an Antidote to Chaos. Peterson sparked controversy in 2016, when he spoke against a federal bill on gender expression and the University of Toronto’s policy requirement to address students by their gender pronoun of choice.’
Hier is een andere serie video’s met Jordan Peterson (over wie ik binnenkort een artikel hoop uit te brengen): https://youtu.be/t10KhJKDjdg (9:21) ‘Rogan on Kek, shitposting, and chaos’ van Joe Rogan University – Fan Channel, gepubliceerd op 10 mei 2017 (82.086 v; 533 r). Tekst: ‘Jordan Peterson is a clinical psychologist and tenured professor of psychology at the University of Toronto. Rogan and Peterson discuss the idea of some internet phenomena like kek, pepe, shitposting and being in a state of chaos.’ En: https://youtu.be/Jz2mTLVbHwY (9:45) ‘Rogan, Peterson, and Weinstein on Pepe and being racist’ van Joe Rogan University – Fan Channel, gepubliceerd op 5 sep. 2017 (13.913 v; 43 r). Tekst: ‘Joe Rogan, Jordan Peterson, and Bret Weinstein on Pepe just being a cartoon and the current state of racism and sexism.’ En: https://youtu.be/jfGHwLweOZA(8:58) ‘Jordan Peterson and the Death of PEPE The Frog (you can’t Kill Pepe)’ van Gentle Art, gepubliceerd op 11 jun. 2017 (4.634 v; 24 r). Tekst: ‘A short video examining Pepe the Frog and the concept of Kekistan as told by Jordan Peterson on the Joe Rogan experience. We learn… you can’t kill PEPE.’
Voor een andere kijk op de geschiedenis van Pepe, zie https://youtu.be/qiPGjjpkw6Q (19:45) ‘The Untold History of Pepe the Frog’ van Glink, gepubliceerd op 18 apr. 2017 (203.808 v; 1.311 r).
Ook een interessante kijk wordt gerboden in de video https://youtu.be/KDnO8nNFnvY (1:02:39) ‘Kek Trumps Moloch’ van sunbecomesea, gepubliceerd op 11 jan. 2017 (99.021 v; 724 r). Tekst: ‘It was 6 years ago today that I made this channel to be a pretentious rock band page (hence the pretentious name from obscure French poet) and since then it turned into something completely unexpected. I want to thank those who subscribed and followed the journey with me watching Occultscience 101 videos. Bill was kind enough to let me leave what I thought were his most important videos, especially for those new to these concepts. Today on this anniversary I’ve uploaded something that I think you’ll find quite interesting, if you haven’t stumbled upon it yet. It was only 4 days ago that I found Pepe and the Cult of Kek, and now that I have life has yet again taken an incredible twist for me. This video is made from other videos here on youtube. I’ll put the links below. Please visit them and search out more about this because there is more in those videos that I didn’t include. I’m going to leave this channel up for the time being, but not for THAT ((((Time Being))), if you know what I mean.’
In de video wordt gezegd, dat er een Duits woord ‘keck’ is; het betekent ‘vrijmoedig, frank’ of ‘kwiek, vlot’ of ‘vrijpostig, brutaal’ betekent en in het Zwitsers ‘vrolijk, opgewekt’. Maar in het Nederlands hebben we werkelijk het woord ‘kek’, wat volgens Van Dale ‘bij de tijd zijnd’ betekent met als voorbeeld ‘een kekke outfit’. (1984:1309b)
Er zijn veel video’s, waarin de religie van Kek wordt beschreven.
https://youtu.be/GTCDgb-8yOU (33:00) ‘The Church of Kek: A Religion of Peace’ van THE WEIRDNET, gepubliceerd op 18 jan. 2018 (1.754 v; 48 r). Tekst: ‘In this video, we’ll take a look at the Church of Kek and its development from an algorithmic alteration, to a full blown online cult. From meme magick to hate symbols, Kek, Pepe and Donald Trump have collided to provide a suitably Weirdnet worthy movement that’s trolling the internet as we speak…’
https://youtu.be/aaG23Zv_-_8 (37:45) ‘Who is KEK? Memetic Magic, Chaos & Twin Particle Accelerator Facilities Mandela Effect 2017’ van Affected Collective, gepubliceerd op 4 nov. 2017 (89.480 v; 1.393 r). Tekst: ‘This presentation explores the strange yet spooky phenomenon of how Memetic (meme) Chaos Magic Resurrected an ancient Egyptian deity of primordial darkness. The frog stirred up a lot of emotion with the 2016 U.S. Presidential Election, But was that the whole story? Not by a long shot! There’s much more strangeness to this story than just a bunch of Kekistani Followers posting “dank memes” and battling Antifa in riots around the world. For starters, KEK is the name of 2 HUGE PARTICLE ACCELERATOR LABS located in Japan! This video covers just enough info that you’ll learn something, even if you’re an expert sh*tposter (as they say). Here’s a link to the EXCELLENT INTERVIEW from the Higherside Chats that I referred to in this presentation: https://youtu.be/t3dXGsJZPxw.
https://youtu.be/f8fTAln6baY (13:28) ‘The Cult of Kek – Part 1: Meme Magic & The History of Pepe | Davis M.J. Aurini & Jonathan Pageau’ van Matthew Drake, gepubliceerd op 15 jan. 2017 (84.470 v; 386 r). Tekst: ‘This is the story of how a cartoon frog and an army of anonymous shitlords forever changed our political landscape. [Part 1 of 2]’ Met links. En: https://youtu.be/QqPj5LH7BH0 (12:42) ‘The Cult of Kek – Part 2: Pagan Gods, Golden Balls & The Harbinger of Light | D. Aurini & J. Pageau’ van Matthew Drake, gepubliceerd op 29 jan. 2017 (29.837 v; 194 r). Tekst: ‘We have resurrected a pagan god, known to Egyptians as Kek. Kek sent his servant Pepe–master of meme magic–to help Donald Trump win the White House. This video is about what comes next. [Part 2 of 2]’
https://youtu.be/t3dXGsJZPxw (1:07:03) ‘A.T.L. Carver | Meme Magic: Pepe, Trump, & The Cult of Kek’ van TheHighersideChats, gepubliceerd op 28 dec. 2016 (38.890 v; 232 r). Tekst: ‘Join host Greg Carlwood of The Higherside Chats podcast as he talks meme magick, Pepe the Frog, and Trump with guest, ATL Carver. We have spent plenty of time in past episodes exploring the potential influence of both magick and the immortal, archetypal beings it can conjure up. And although many of us can see there’s something there, the line between otherworldly influence and potential coincidence often blurs too much to be sure what’s what. As much as we might want to see things as black and white- it does seem increasingly obvious that we’re living in a world of gray. So when we hear a story such as The Council of Nine, and realize that in the “oh so strange year of 1947”- prominent, influential members of the upper crust were experiencing ritual contact with beings that claimed to be ancient Egyptian gods, poised to work their will through these elite liaisons- we should probably pay attention. And when someone makes the case that, in the words of today’s guest “We live in a world where a group of internet misfits meme-magicked a celebrity madman into the White House with the help of an ancient Egyptian deity”, wee should definitely pay attention. Today’s guest, ATL Carver, is a thoughtful observer of mental phenomena, student of esoteric philosophy and author of the most prominent piece on today’s strange subject “The Truth About Pepe the Frog & The Cult of Kek”, as well as his first book on the power of personal magic called “You’re Imagining Things”. Want more ATL Carver? Keep up-to date with the newest Pepe news or find him on Twitter. And if you’re looking to enter the realm of magick, check out his book “You’re Imagining Things”.’
https://youtu.be/m7ZuffBrloo (26:15) ‘The Year Where 4Chan Won’ van NeatoBurrito Productions, gepubliceerd op 4 jan. 2017 (2.604.552 v; 9.397 r). Vanaf 16:00: Pepe.
https://youtu.be/AoC76YSLhSI (17:12) ‘KEK the FROG GOD of 4CHAN and EGYPT’ van UNIROCK, gepubliceerd op 30 nov. 2017 (7.218 v; 66 r). Tekst: ‘This is part 1, it explains it all, and after this in part 2 we go so deep to explain PEPE and KEK that we found him/her in a book from 1904 that you have to see to believe, i was shocked when i realized that PEPE was really an EGYPTIAN GOD and also that many writers and archaeologists from the 1900s found him then and wrote many book about him from the tablets of creation. take a look, leave a comment, and let me know what you think of our live investigation on the channel’
https://youtu.be/CEMW4ZFbDpA (41:12) ‘Donald Trump Antichrist? Prophecy of Kek / Cult of Apep (Pepe the Frog)’ van Emerald Emissary, gepubliceerd op 10 dec. 2017 (1.787 v; 32 r). Tekst: ‘Esoteric Emissary returns with Season 5 Episode 1. The Prophecy of kek, a collection of hardcore videos. Donald Trump is the last president of the USA. The 3 Frog Spirits identified for the day of Armageddon. Osiris, Kek, and Apep. Kek and Apep are both Egyptian personification of the darkness chaos and evil along with Set. Kek is portrayed both as a frog headed god and with a snake head. We see a perfect fusion between Osiris, Kek, and Apep, the two beasts and the dragon. Osiris means Serpent in Semitic. The strongest most accurate symbol for the Devil Satan is the Dragon, or Drag-On, as in a program that drags on. Ancient Egyptian heiroglyph showing person using a comouter and DNA strand associated with Kek. See also the work of Johnathan Kleck in decoding the Heiroglyph showing the Green Dragon cast out of the sun to the earth and into Akhenaten / Obama. If the Sun Devil is in the sun and the sun is hell or the lake of fire, 2011 seems to be when odd behavior started with the sun. Massive exploration of the this in Episode 3.’
Trump als Pepe (RedBubble)
https://youtu.be/dZ0hOrAh4YA (21:13) ‘The Rise Of Trump PEPE and Kekistan’ van Daryl James, gepubliceerd op 10 jun. 2017 (8.130 v; 33 r).
https://youtu.be/lyEQCYnYbyU (10:07) ‘Pepe: The Frog that Broke the Internet’ van Shots Fired, gepubliceerd op 11 mei 2017 (974.214 v; 2.796 r). Tekst: ‘Since Pepe the Frog emerged on the internet in 2005, his personality has shifted and evolved. It’s time to take on one of the Internet’s most classic memes: Pepe the Frog. Is he the internet’s most loveable creation, or its worst symbol of hate? Pepe the Frog was first posted to Gaia Online as “Feels Good Man”, and evolved from there becoming “Feels Bad Man”, “Sad Pepe”, “Angry Pepe”, and the list only expands from there. Around 2016, Pepe’s image began to shift, and in 2017, Matt Furie, the original creator of Pepe the Frog, killed his creation in the now infamous comic released on National Free Comic Day. Because of the controversy surrounding Pepe the Frog, many fans are left at odds, unsure of how to perceive the once beloved frog. What do you think? Is Pepe the Frog just a meme, or a hate symbol?’
Ivanka in Pepe-dress (Craig Mason 16-11-18)
De Q-volger Craig Mason staat sympathiek tegenover Pepe en maakt vaak gebruik van memes met Pepe, zie bijvoorbeeld aan het begin van een recente video https://youtu.be/FCH7MLdvGSw (32:30) ‘Dark to Light: The Failing Attempt To Hide Reality From (You) – Qanon 1/6/19’ van Craig Mason’s Reasonable Conversation Channel, gepubliceerd op 6 jan. 2019 (6.104 v; 209 r). Tekst: ‘Qanon has been back and is continuing to drop open source connections regarding the deep states continuous failures in their attempt to hide reality.’
De verklaring van Pepe = Point Emerging Probably Entering doet me denken aan iets, wat ik las in het boek over numerologie van Curtiss, waar ik wel vaker uit citeer, met de titel ‘The Key to the Universe’ en dat betreft de 0 (cirkel) met een punt in het midden, een symbool, dat hij behandelt tussen de 0 en de 1. Ik kan natuurlijk niet heel de numerologie hier uitleggen, maar 0 staat niet voor ‘niets’ maar voor de cirkel en het ei. Met het ei wordt echter een onbevruchte cel bedoeld en het tussenstadium tussen de 0 en de 1 is het bevruchte ei, weergegeven door een cirkel met een stip in het midden. Curtiss begint het hoofdstuk met een citaat uit de Zohar, het boek van de Joodse mystici: “Het oneindige was geheel onbekend en verspreidde geen licht voordat de lumineuze punt gewelddadig doorbrak in het zichtbare.” Dit is het moment van de schepping: de stip in de cirkel is de eerste manifestatie van de verborgen godheid.
Er is veel meer te zeggen over de stip in de cirkel en Curtiss doet dat ook, maar keren we terug naar Pepe de kikker. De afstand tussen Pepe en Kek, de Egyptische godheid, is groot. Het is niet dat Pepe uit Kek is ontstaan, meer dat Kek naderhand is geassocieerd met Pepe op basis van een aantal overeenkomsten. De werkelijke achtergrond voor Pepe is te vinden in het Westerse onderbewuste en niet in de Egyptische oudheid, maar er was wel beïnvloeding.
In de Oudheid komen we kikkers tegen in een fabel van Phaedrus. De kikkers kwaken tot Jupiter om een koning (Motief B245.1) en deze, in een olijke bui (of gewoon geïrriteerd over hun herrie) gooide een stuk hout in hun meer, wat hen deed schrikken door de herrie en beroering, die de plons gaf. Een kikker, dapperder dan de rest, durfde zijn hoofd op te heffen uit het water en alles over de koning te weten komend, riep hij de anderen. De kikkers waren niet meer bang voor hun koning en zwommen op en rond hem. De brutale menigte sprong op het blok hout en na het besmeurd te hebben met iedere soort belediging zonden zij een gezantschap naar Jupiter om hem om een andere koning te vragen. Hierop zond Jupiter hen een waterslang. Deze begon met zijn wrede tanden hen de een na de ander te verzwelgen. Vergeefs probeerden ze aan de dood te ontsnappen. Verlamd van angst en treurig maakten ze Mercurius hun geheime bode aan Jupiter om hem te smeken hen te redden uit hun nood. Jupiter antwoordde: ‘Aangezien jullie niet tevreden waren met jullie goede fortuin, ga maar door met het dragen van je slechte fortuin.’ [Schwarz. 142. Een interessante versie vertelt Willem in zijn ‘Reinaert’, v. 2301-2324, waar God hun verzoek om een koning inwilligt met een ooievaar (coninc Odevare), ‘diese verbeet ende verslant’; en ze klagen, maar het is te laat: ze zullen voortaan leven in angst (‘in vare’, vgl. Engels ‘in fear’) voor de Ooievaar.]
Kikker (Gele Hesjes)
Ik ben geboren in Den Bosch, de stad die ieder jaar met Karnaval verandert in Oeteldonk, zie https://www.oeteldonk.org/over-oeteldonk. Volgens de site refereren de kikkers aan het feit dat Oeteldonk een drooggevallen plek (donk) in een watervrij moeras is. Dit watervrij moeras is merkwaardig, want moerassen hebben juist water, terwijl de donk een hogere plek is in dit moeras, waar het droog is, kortom, de ideale plek om een stad te stichten. Dit ‘Oeteldonk’ doet ook denken aan de uitdrukking ‘kikkerland’ voor Nederland.
Volgens Wikipedia (https://nl.wikipedia.org/wiki/Oeteldonk) is de (groene) kikker of de kikvors een veel gezien symbool tijdens Carnaval in Oeteldonk. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is de kikker niet een verwijzing naar het woord ‘Oetel’ in Oeteldonk, maar meer een symbool voor het Oeteldonkse moeras. Oetel is namelijk helemaal geen synoniem voor kikker/kikvors, maar een schertsende verwijzing naar de Bossche bisschop Godschalk uit Den Dungen. Van den Oetelaar was een veel voorkomende achternaam in Den Dungen in die tijd. Oetel is derhalve schertsend bedoeld in de naam ‘Oeteldonk’. Overigens is ‘donk’ een verwijzing naar moeras (droge plek in het moeras).
Voor emblemen met kikkers uit Oeteldonk, zie https://www.oeteldonk.org/over-oeteldonk/symbolen/emblemen of http://www.groetenuitdenbosch.nl/726.htm. Voor de relatie kikkers en Den Bosch, zie https://www.google.nl/search?q=kikker+den+bosch&sa=X&rlz=1C1KMZB_enNL566NL568&tbm=isch&tbo=u&source=univ&ved=2ahUKEwiR3p25l8rfAhXGJ1AKHYkEBNgQsAR6BAgFEAE&biw=1496&bih=668.
Ik was zelf in de mening dat ‘oetel’ kikker betekende (zie https://www.mijnwoordenboek.nl/dialect/Bosch bij kikker en kikvors), maar bij nader onderzoek kan ik het nergens terugvinden. De naam Oetelaar komt uit Schijndel (NBr), waar al in 1390 een Joh. van den Oetelaar leefde, en rond 1440 een Rijccart van den Oetelaar. De naam lijkt verwant met Notelaar, wat een benaming is naar de woonplaats bij een notenboom of voor een notenverkoper. (Debrabandere 2003, 916a; 908a) Zie ook: Atlas van de Nederlandse taal: Editie Nederland. Door Mathilde Jansen, Nicoline van der Sijs, Fieke Van der Gucht, Johan De Caluwe (https://books.google.nl/books?id=AeNfDwAAQBAJ&pg=PA116&lpg=PA116&dq=oetel+betekenis&source=bl&ots=QUKCe_zOG6&sig=x0ZuXnvwh5nYZdpHGDiRdX1giA8&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwje_e2Rj8rfAhVCJlAKHWg9DZk4ChDoATAKegQIARAB#v=onepage&q=oetel%20betekenis&f=false). Taalkundige Marc van Oostendorp sprak in de Taalkalender Onze Taal van 2001 het vermoeden uit dat een ‘oetel’ een kikker was. Meer zekerheid hebben we over donk, een woord dat ook in het Standaardnederlands bestaat. Het is een zandopduiking te midden van een moeras. (https://www.nemokennislink.nl/publicaties/namen-in-boerenkiel/) De discussie blijkt hoog op te lopen, althans op Geen Stijl, waar Karel de Rooij een artikeltje plaatste met de titel ‘Is een oetel dan toch een kikker?’ De tekst luidt: ‘In bovenstaand artikel over de betekenis van oetel in het woord Oeteldonk zegt Rob van de Laar dat er etymologisch, de wetenschap die de herkomst van woorden bestudeert, gezien geen enkele aanwijzing is dat oetel het synoniem zou zijn voor kikker. Op grond daarvan verwijst hij die veronderstelling dan ook naar het rijk der fabelen. Dat nu is een brug te ver. Om te beweren dat ‘iets’ niet is, zul je eerst moeten weten wat het dan wel is. En uitgerekend dat is nog altijd niet bekend, ofschoon er best wel redenen zijn om te veronderstellen dat oetel wel het synoniem is van kikker.’ Een dieptepunt lijkt me de opmerking ‘Résume: Oeteldonk betekent in feite een plek midden in een moeras waar kindermisbruikende carnavalshaters geen natte krijgen.’ (https://www.geenstijl.nl/2894341/bert_brussen_de_mensen_carnava/)
Er worden wel andere betekenissen van ‘oetel’ gegeven, zoals ‘oetel, zelfstandig naamwoord de, Sufferd, onhandig persoon. | Wat bè je toch ’n oetel!’ Dit hangt samen met het werkwoord oetelen, werkwoord, Dom of onhandig bezig zijn. En mogelijk met oetlul, zelfstandig naamwoord de, Stommerd, idioot. (http://www.meertens.knaw.nl/ewnd/boeken/boek/46; zie ook http://www.de-krimpenerwaard.nl/?page_id=363; vgl. http://zaansetaal.mysites.nl/mypages/zaansetaal/36261.html).
Toen ik 12 was, verhuisden mijn ouders naar Den Haag, de bekende regeringsstad met als stadswapen een ooievaar met in zijn bek een kikker [zie verderop hierover], wat voor mij wel iets leek te symboliseren. Mijn vader werkte bij Rouppe van der Voort, dat opging in Robeco en het hoofdkantoor van Den Bosch naar Den Haag verplaatste, zodat mijn vader kon kiezen tussen verhuizen en ontslag, een no-brainer. En zo werd de Bossche kikker door de Haagse ooievaar opgeslokt.
Ook voor andere Bosschenaren is er geen twijfel over dat oetel kikker betekent. Bernadette Kwaks is van mening: ‘De kikker die je op deze site tegenkomt heeft voor mij een diepere betekenis. Natuurlijk in de eerste plaats vanwege mijn achternaam. Die link is snel gelegd. Maar een kikker staat ook voor transformatie en ontwikkeling. Dat is een kenmerk waar ik me in begeleiding sterk voor wil maken. Buiten dat staat de kikker voor mij ook voor humor. Humor neemt een belangrijke plaats in in mijn leven en deze zie je dan zeker ook terug komen in mijn professionele aanpak. Als geboren Bosschenaar, ofwel Oeteldonker, ben ik bekend met d’n oetel en ook vanuit dat perspectief neemt de kikker een plaats in in mijn leven. En zo vertelt het plaatje van deze kikker ook een verhaal over mij als persoon.’ (https://konsilo.nl/wie/)
Op de pagina https://mariekopdekiek.wordpress.com/2006/02/25/oeteldonk/ schreef Yvonne: ‘een oetel is GEEN kikker!’ En kreeg als antwoord van Marika: ‘Ik weet dat taalkundigen niet geloven dat het woord “oetel” een kikker betekent. Maar als ze het hier in Den Bosch over een oetel hebben dan bedoelen ze toch echt een kikker hoor.’ Rob van de Laar schreef: ‘Een “oetel” is toch ècht géén kikker! Men kan dat wel blijven beweren maar het is volkomen onjuist.’ Marika citeert daarop Wikipedia (zie boven) en voegt eraan toe: ‘Toch werd de oetel in mijn jeugd door veel mensen gezien als een kikker, ook niet echt verwonderlijk met al die kikkers die je ziet tijdens carnaval. Maar goed ik heb net het “(oetel is een kikker)” weggehaald uit de log.’ Ze heeft dus toegegeven aan de druk. Voor niet toegeven ondanks de dreiging van een forse boete zie https://www.omroepbrabant.nl/nieuws/238257/Kikkers-in-Oeteldonk-niet-gewenst-240-euro-boete-voor-eigenaar-carnavalswinkel.
Speciaal voor vrouwen uit Den Bosch is er een sexy kikkerpak, zie https://www.carnavalskleding-den-bosch.nl/dames-verkleedkleding/carnavalskleding-grote-maten-kikker-jurkje-dames.html.
In een ver verleden schreef ik het volgende: De slang is de natuurlijke vijand van de kikkers en het is opmerkelijk te zien, dat in de Perzische mythologie de Slangenkoning Zohaq woont in het Ooievaarspaleis, aangezien de Ooievaar eveneens een grote kikkervijand is. Deze symboliek kunnen we zelfs (met een knipoog) zien in de hedendaagse politiek: De kikkers hadden we gezien in het Bossche Oeteldonk, de Kikkerstad, de omgekeerde wereld, het rijk der zielen/doden en tevens het aardse paradijs van Yima, het Gouden Tijdperk van Kronos. Zoals we elders zagen, waren we in Nederland aan de ‘Wonne’ (de Overvloed) gewoon geraakt, gewend geraakt, in dit koude kikkerland. Kortom, wij (Hollanders) zijn zelf die kikkers. Nu is het merkwaardig te zien, dat Den Haag – dat stelletje rovers – als wapen de Ooievaar heeft, met in zijn bek een kikker! En zoals Zohaq wordt gekoppeld aan Babylon, zo heeft Den Haag zijn eigen Babylon. [Bij nader inzien is dit niet correct: de ooievaar heeft een slang in zijn bek, zie https://www.google.nl/search?q=wapen+van+den+haag&rlz=1C1KMZB_enNL566NL568&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=2ahUKEwjt_9vzxdvfAhVNMewKHXP_DsoQiR56BAgFEBM&biw=1496&bih=668#imgrc=iwQyUM8agIT3yM:]
Pepe the Baker on Q-board
En dan is er het sprookje van de Kikkerkoning. Hier is iets merkwaardigs aan de hand: het moderne idee is dat de prinses de kikker moet kussen, waarop Walt Disney Studios de volgende grappige persiflage maakte: https://youtu.be/mEHk4qIMeeY (3:21) ‘The Princess and the Frog – Kiss the Frog’ van Walt Disney Studios, gepubliceerd op 29 sep. 2009 (2.626.552 v; 63 r).
Peter Gabriel maakte zijn beroemde song ‘Kiss that frog’, waarin het sprookje wordt verteld:
Splash, dash, heard your call,
Bring you back your golden ball
He’s gonna dive down in the deep end
He’s gonna be just like your best friend
Let him sit beside you, eat right off your plate
You don’t have to be afraid, there’s nothing here to hate
Princess, you might like it, if you lowered your defence
Kiss that frog, and you will get your prince…
Peter Gabriel – Kiss That Frog
Gepubliceerd op 22 feb. 2014
The official Kiss That Frog video, directed by Brett Leonard.
The track is taken from Peter’s album US, released in 1992.
The album US continued the now well-established Gabriel motif of mixing high technology with decidedly analogue contributions from musicians from West Africa, Egypt and Armenia. Reunited with Daniel Lanois as co-producer, Peter extends the hand of collaboration to Led Zeppelin’s John Paul Jones, Brian Eno, Peter Hammill and Sinead O’Connor.
Read more & buy – http://petergabriel.com/release/us/
# http://petergabriel.com
# http://facebook.com/petergabriel
# http://twitter.com/itspetergabriel
KISS THAT FROG
Sweet little princess, let me introduce his frogness
You alone can get him singing,
He’s all puffed up, wanna be your king
Oh you can do it, c’mon c’mon c’mon c’mon c’mon c’mon c’mon
Lady kiss that frog
Splash, dash, heard your call,
Bring you back your golden ball
He’s gonna dive down in the deep end
He’s gonna be just like your best friend
So what’s one little kiss, one tiny little touch?
Aah, he’s wanting it so much
I swear that this is royal blood running through my skin
Oh, can’t you see the state I’m in
Kiss it better, kiss it better
Get it into your head
He’s living with you he sleeps in your bed
Can’t you hear beyond the croaking
Don’t you know that I’m not joking
Aah, you think you won’t, I think you will
Don’t you know that this tongue can kill
C’mon, c’mon, c’mon, c’mon, c’mon, c’mon c’mon c’mon
Lady kiss that frog
Let him sit beside you, eat right off your plate
You don’t have to be afraid, there’s nothing here to hate
Aah Princess you might like it, if you lower your defence
Kiss that frog, and you will get your prince, get your prince
Jump in the water, c’mon baby jump in with me
Jump in the water, c’mon baby get wet with me
Jump in the water, c’mon baby jump in with me
Jump in the water, c’mon baby get wet, get wet, get wet
Kiss that frog, lady kiss that frog
Kiss that frog, lady kiss that frog
Jump in the water, c’mon baby jump in with me
Jump in the water, c’mon baby jump in with me
Jump in the water, c’mon baby jump in with me
Jump in the water, c’mon baby get wet, get wet, get wet
get wet, get wet, get wet, get wet
Reacties:
https://youtu.be/S4Ah2dxTcWw
Het merkwaardige is, dat die kus geen onderdeel uitmaakt van de originele vertelling van Grimm. De ‘Kikkerkoning’ is het eerste verhaal uit hun collectie. Het verhaal is bekend en toen het tijd werd om te gaan slapen nam ze hem – min of meer gedwongen door haar vader, die zei: “Wie je geholpen heeft, toen je in nood was, mag je niet verachten!’ – met twee vingers op, droeg hem naar boven en zette hem in een hoek. Maar toen ze in bed lag, kwam hij aangehupt en sprak: ‘Ik ben moe, ik wil net zo goed slapen als jij, neem me op of ik zeg het aan je vader.” Toen werd zij dan wel zo boos, dat ze hem oppakte en tegen de muur gooide: “Nu zal je kunnen rusten, jou vieze kikker!” Maar toen hij neerviel, was het geen kikker, maar een prins met mooie, vriendelijke ogen. Nu was hij met de wil van haar vader haar lieve metgezel en haar gemaal. Toen vertelde hij haar, dat hij door een boze heks betoverd was en niemand had hem van de bron kunnen verlossen dan zij, en morgen zouden ze samen naar zijn land gaan (Etc. Vertaling M.M. de Vries-Vogel),
Helemaal geen kus dus, daarentegen geweld! In andere versies van het verhaal, dat een variant is van ‘Belle en het Beest’ (AT 425) en dat door Aarne-Thompson is opgenomen als AT 440, komt de kus wel voor, althans deze is opgenomen in de beschrijving van het type bij III. Onttovering. De kikker wordt onttoverd en wordt een prins (a) door de toestemming te mogen slapen in het bed van het meisje, (b) door een kus, (c) door onthoofding, (d) door tegen de muur gesmeten te worden, of (e) doordat zijn kikkerhuid wordt verbrand.
De kus is dus een van de vele methoden van onttovering en in de varianten, die Bolte en Polivka in hun ‘Anmerkungen’ opgeven, komt de kus niet voor. De bovenstaande versie komt uit Hessen; de tweede versie, verteld door de oude Marie in Kassel en in 1815 als nr. 13 opgenomen in de 2e band, heet ‘Der Froschprinz’ en hierin ligt de kikker de derde nacht onder het hoofdkussen van de prinses en is ’s morgens een mooie jonge prins. In de 3e versie, van de familie v. Haxthausen uit Bökendorf in Paderborn, wordt over de onttovering niets gezegd net als bij de 4eversie uit Oost-Pruisen. Van een Pommerse versie van Jahn wordt gezegd, dat de derde eis van de kikker is te slapen in het bed van de prinses. Van twee Vlaamse versies wordt gezegd, dat in de ene de prinses op een avond bij de bron niet de kikker maar een jongeling aantreft, terwijl in de andere de onttovering volgt, nadat het meisje de kikker opengesneden heeft. De door Boekenoogen uit Gelderland meegedeelde variant ‘Van den kikvorsch die in een prins veranderde’ noemen ze ‘onbeduidend’ en geven geen beschrijving. Het verhaal is te vinden in het boek dat ik met Theo Meder maakte (https://www.deslegte.nl/vertelcultuur-in-nederland-1636634/; voor PDF, zie https://pure.knaw.nl/portal/files/481434/Meder03.pdf). Het verhaaltje is inderdaad onbeduidend evenals de onttovering: Het meisje nam hem eindelijk op en droeg hem naar het logeerkamertje, waar hij de nacht zou doorbrengen. Toen de morgen aanbrak, hoorde zij daar meer geraas en beweging dan men van zo’n klein dier verwacht had, maar toen de deur openging, verscheen er een prins in rijk gewaad, die haar vertelde dat hij betoverd en in een kikvors veranderd was geweest; alleen de trouwbelofte van een lief meisje had hem kunnen redden…
In het merendeel van de samengevatte versies, die Bolte en Polivka geven, wordt niets over de onttovering gezegd. In een Schotse versie bij Chambers moet het meisje aan het eind de kikker de kop afhakken, een slot, dat ook te vinden is in een Gaelische versie bij Campbell. Zij wijzen erop, dat in sommige Poolse versies de onttovering geschiedt door verbranding van de dierhuid, waarna de jongeling verdwijnt en de bruid een moeizame zoektocht moet ondernemen om hem terug te vinden (vgl. het sprookje van Amor en Psyche). Overigens is in deze versies zelden sprake van een kikker, eerder van een slang. Tot slot geven ze nog aanwijzingen over het motief van de onttovering door kus of bijslaap en verwijzen in een voetnoot bij de kus naar het Boheemse sprookje van een meisje dat door haar stiefmoeder naar het woud verdreven een beer kust, die daarop in een prins verandert, en verwijzen verder naar de aantekeningen bij nr. 63: De drie veren. In dit sprookje is een prinses in een kikker betoverd. In de versie uit Hessen moeten de prinsen de mooiste vrouw brengen en de jongste komt bij een kikker, die hem zegt: ‘Omarm me en verzink je!’ Na veel aarzeling neemt hij de kikker op en springt ermee in een vijver; nauwelijks echter had het water haar beroerd of hij hield de allermooiste jonkvrouw in zijn armen. Ook hier dus geen kus en in de aantekeningen komen we regelmatig de opmerking tegen: ‘Froschhaut verbrannt’, soms met de invoeging ‘vorzeitig’, wat inhoudt, dat met het verbranden van de kikkerhuid het sprookje niet afgelopen is, omdat de bruid in dit geval verdwijnt en de bruidegom haar moet gaan zoeken (in de andere wereld). Tot slot geven ze (II:37) de ‘grondgedachte’ van het sprookje: een vader wil de bekwaamheid van zijn 3 zoons beproeven en eist dat ze hem vreemde of kostbare zaken brengen; de prijs krijgt de verachte jongste met behulp van een betoverde prinses, die hem als kat, rat, kikker, hagedis, apin of als pop, kous of slaapmuts ontmoet en pas op het laatst haar menselijke gedaante terugkrijgt; de onttovering geschiedt soms door een kus (hierbij wordt verwezen naar sagen over slangen) of door onthoofding (hierbij wordt verwezen naar nr. 1) of doordat de jongeling drie nachten stilzwijgend de kwelling door geesten doorstaat (met verwijzing naar nr. 92: AT 400).
Tot slot. Er is ook een boek ‘Kiss That Frog!: 12 Great Ways to Turn Negatives into Positives in Your Life and Work’ van Brian Tracy (Goodreads Author) en Christina Tracy Stein (https://www.goodreads.com/book/show/12860023-kiss-that-frog).
Just like the lonely princess in the fairy tale who was reluctant to lock lips with a warty frog and transform him into a handsome prince, something stops many of us short of attaining our dreams. Our negative thoughts, emotions, and attitudes can threaten to keep us from achieving all that we’re capable of. Here bestselling author and speaker Brian Tracy and his daughter, therapist Christina Tracy Stein, provide a set of practical, proven strategies anyone can use to turn those negative frogs into positive princes.
Tracy and Stein present a step-by-step plan that addresses the root causes of negativity, helps you uncover blocks that have become mental obstacles, and shows how you can transform them into stepping-stones to achieve your fullest potential. The book distills, in an accessible and immediately useful form, what Tracy has presented in more than 5,000 talks and seminars with more than five million people in fifty-eight countries and what Stein has learned through thousands of hours of counseling people from all walks of life.
“There is nothing either good or bad, but thinking makes it so,” the authors quote Shakespeare. The many powerful techniques and exercises in this book will help you change your mindset so that you discover something worthwhile in every person and experience, however difficult and challenging they might seem at first. You’ll learn how to develop unshakable self-confidence, become your best self, and begin living an extraordinary life.
Kortom, ‘sounds like a load of BS’, als je het mij vraagt, maar het zal wel verkopen.
Er is nog veel meer over de mythologie van kikkers te zeggen, maar dat bewaar ik voor een andere keer.
Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Qanon