De Klimaat Verandering Hoax (4) De Onbewoonbare Aarde, Klimaat Pessimisme in Hyperbool

Als jouw zorgen over de opwarming van de aarde zich beperken tot angst voor de stijgende zees piegel, dan zie je slechts het topje van de ijs berg. Het is veel, veel erger dan je denkt. Klimaat verandering wordt vaak beschouwd als een langzaam proces, maar de onheil spellende effecten er van zien we nu al, hete zomers, grote droogte, alles verwoestende over stromingen en orkanen. De mensheid wordt tegen woordig jaarlijks over vallen door natuur rampen, die zich vroeger maar één keer in een mensen leven vol trokken. In De Onbewoonbare Aarde brengt David Wallace Wells de laatste wetenschappelijke in zichten samen tot een schokkende aan klacht: We slagen er maar niet in om een betere toe komst voor de mensheid voor ons te zien, laat staan dat we naar zo’n idee handelen. Als we onze aanpak van klimaat verandering en de manier, waar op miljarden mensen leven niet snel veranderen, zullen binnen één generatie desastreuze ontwikkelingen plaats vinden, waar door delen van de aarde aan het einde van deze eeuw onbewoonbaar zullen zijn.

UPFSI  David Wallace Wells – The Uninhabitable Earth

Gepubliceerd op 7 mrt. 2019

Als u slechts één van onze video’s bekijkt, is dit de video, die U moet bekijken. Hoe erg je ook denkt. dat de klimaat nood toestand is, het is waar schijnlijk erger dan dat van wege de zelf genoegzaamheid, waar mee het probleem door over heden en de media is behandeld. In dit boeiende gesprek schetst journalist David Wallace Wells, auteur van The Uninhabitable Earth, de ware urgentie van de klimaatcrisis voor iedereen. Als regeringen de waar schuwingen blijven negeren, dan is dat voor ons eigen rekening. Als wij ons als individuen niet organiseren in effectief verzet tegen de dynamiek van de maat schappelijke meme van economische groei, is onze gans spreek woordelijk gekookt. We hebben zijn veren al ernstig geschroeid.

We willen opmerken. dat de auteursrechthebbende van deze video ITV UK is. We tonen deze video niet commercieel alleen voor educatieve doeleinden onder de internationale ‘Fair Use Doctrine’. Ik wil ITV bedanken voor het stil zwijgend toestaan, dat we dit doen, omdat ze ons niet hebben aangehaald voor schending van het auteursrecht.

Reacties
https://youtu.be/ZcisVZ3sE7Q

https://www.ad.nl/wetenschap/klimaatverandering-het-is-erger-dan-je-denkt-veel-erger~a7811caf/ ‘Klimaatverandering: ‘Het is erger dan je denkt, veel erger’’. Intro ‘INTERVIEW Klimaatverandering is veel angstaanjagender dan de meeste mensen beseffen, stelt de Amerikaanse journalist en schrijver David Wallace-Wells. Toch blijft hij optimistisch. ,,We hebben zelf in de hand hoeveel CO2 we nog de atmosfeer in pompen.’’‘ Van Annemieke van Dongen 31-03-19, 21:05, Laatste update: 01-04-19, 09:36. Tekst: ‘,,Het is erger dan je denkt, veel erger.’’ Zo begint De onbewoonbare aarde, het net in het Nederlands verschenen apocalyptisch boek waarin David Wallace-Wells uiteenzet wat ons in een opwarmend klimaat allemaal te wachten staat. Wie zich bij dat onderwerp vooral zorgen maakt over de stijgende zeespiegel en uitstervende ijsberen, ziet volgens de Amerikaanse journalist slechts het topje van de ijsberg. Het broeikaseffect verandert het leven op aarde, ons leven, fundamenteel. Dat is nu al gaande – zie de zomer van vorig jaar, zie de bosbranden in Griekenland en Californië. En als de aarde twee tot vier graden opwarmt – geen uit de lucht gegrepen getal, maar de koers waar we zonder acuut ingrijpen op afstevenen – is het menselijk leed volgens zijn analyse eigenlijk niet te overzien. Wallace-Wells somt de chaos op, die ons dan te wachten staat: de zoetwatervoorraden in de wereld, die onherstelbaar snel slinken, de oceanen, die veranderen in doodse poelen, de natuurbranden, de droogtes, de steden rond de evenaar die letterlijk te heet worden om in te leven. Hij beschrijft hoe hard de landbouwopbrengsten zullen dalen, hoe hongersnoden, overstromingen en andere natuurrampen aanzienlijke delen van de wereldbevolking op drift zullen jagen, met burgeroorlogen tot gevolg. Hoe muggen, die gevaarlijke ziektes als malaria verspreiden, steeds noordelijker oprukken, bacteriën en virussen muteren en plagen zich in een warmer klimaat sneller dreigen te verspreiden. Hoe, in feite, ons hele sociale en economische systeem ineenstorting wacht. Je hebt een behoorlijke portie doorzettingsvermogen nodig om je door die opsomming heen te slaan. Dat beseft de schrijver ook: halverwege complimenteert hij de lezer die nog niet is afgehaakt. Hoe deprimerend de boodschap ook is, hij lijkt wel aan te slaan. Het artikel in New York Magazine, waar het boek op is gebaseerd ging, viraal, en in de VS staat De onbewoonbare aarde in de bestsellerlijsten. Waarom zouden mensen uw alarmerende boodschap überhaupt willen lezen? ,,Ik denk dat het publiek er klaar voor is om op een serieuze manier met dit onderwerp om te gaan. Mensen zijn zich veel bewuster geworden van klimaatverandering door alle weersextremen die we afgelopen paar jaar hebben gezien. Elke avond zien ze op het journaal een nieuwe ramp. Klimaatdemonstraties trekken steeds meer mensen.’’

Dat geldt misschien voor een deel van het publiek. Hier in Nederland was Forum voor Democratie, dat geen cent wil uittrekken voor klimaatmaatregelen, twee weken terug de grote winnaar van de verkiezingen. ,,De focus van zo’n partij op kosten is helemaal verkeerd. Niets doen tegen klimaat verandering gaat ons veel meer kosten dan wèl investeren. Onze gezondheidszorg, onderwijs en een leger onderhouden kosten ook veel geld. Dat trekken we ervoor uit omdat de kosten van het niet doen hoger zijn. Investeren in groene energie levert bovendien grote economische kansen op, die een politicus als Thierry Baudet compleet negeert.’’

Waarom beseffen we dat niet? Houden wetenschappers die informatie voor ons achter? ,,Dat niet, alles wat ik vertel komt uit wetenschappelijke publicaties. Maar de meest onheilspellende conclusies benadrukken ze niet. Wetenschappers zijn per definitie voorzichtig, en klimaatwetenschappers al helemaal: zij zijn bang om boude uitspraken te doen waarmee ze door klimaat ontkenners om de oren kunnen worden geslagen. Ook hebben ze lang gedacht dat hoop en optimisme beter werken om mensen tot actie te bewegen. Dat geldt voor een deel van het publiek, maar een deel slaat meer aan op een alarmerende boodschap.’’ Zelf raakte Wallace Wells ook pas recent gealarmeerd. ,,Ik was helemaal niet zo bezig met klimaatverandering, zeker niet in mijn privéleven. In mijn woonplaats New York was de herfst van 2016 uitzonderlijk warm. Dat verontruste me en ik ging me in het onderwerp verdiepen. Hoe meer ik erover las, hoe banger ik werd. Ik dacht: wauw, dit gaat veel sneller dan we denken, het gaat veel erger zijn dan we denken en het gaat iedereen, overal ter wereld raken. Dat verhaal moet ik vertellen.’’ Helaas, zou je bijna zeggen, is De onbewoonbare aarde geen science fiction. Wallace-Wells onderbouwt zijn verhaal met 69 pagina’s aan voetnoten, die verwijzen naar (wetenschappelijke) publicaties. In feite onthult hij niets nieuws, zegt hij. ,,Ik beschrijf enkel wat uit tienduizenden publicaties blijkt: dat de consequenties van twee tot vier graden opwarming behoorlijk huiveringwekkend zijn.’’ De voorspellingen in zijn boek zullen echt niet allemaal uitkomen, relativeert hij meteen. ,,Wetenschap is een momentopname, de modellen bevatten onzekerheden. Maar zelfs als 40 procent onbetrouwbaar blijkt, hou je nog een heleboel menselijk lijden over.’’
Tegelijkertijd kreeg u afgelopen jaar een dochtertje. Waarom wilde u nog een kind op deze wereld zetten, als die zo hard de verkeerde kant op gaat? ,,Zelfs ik ben nog deels in de ontkenningsfase. Zo sterk is blijkbaar de menselijke reflex om de andere kant op te kijken. Maar: geen van de scenario’s die ik schets is onvermijdelijk. We hebben zelf in de hand hoeveel CO2 we nog de atmosfeer in pompen. Op een bepaalde manier is een kind nemen ook investeren in een toekomst zonder lijden. Ik vecht liever voor een leven dat ik wens voor mijn kinderen dan te zwelgen in het worst case scenario. Besluiten om géén kinderen te nemen, is je overgeven aan het noodlot.’’

Een kind is ook weer een extra mens op aarde, dat verantwoordelijk is voor een heleboel CO2 uitstoot. ,,Klopt. Maar ook een argument om harder te vechten om duurzamer beleid af te dwingen. Vader worden heeft me zeker geholpen om me de gevolgen van klimaatverandering levendiger voor te kunnen stellen en de urgentie te voelen van de geringe tijd die ons nog rest om iets te doen. We moeten politieke actie afdwingen, dat heeft veel meer impact dan een paar kinderen meer of minder.’’
U gelooft niet dat individuele acties het verschil maken, zoals stoppen met vliegen en vlees eten? ,,Het klimaatprobleem is veel te groot om op te lossen met zulke acties. Natuurlijk voel ik me schuldig als ik vlieg, dat probeer ik minder te doen. Maar als ik niet meer vlieg, voorkom ik daarmee niet dat de luchtvaart komende dertig jaar nog flink zal groeien door de opkomende middenklasse elders in de wereld. De enige manier om daarmee om te gaan is schone vliegtuigen maken, elektrische. Daarin moeten we investeren.’’

Kunnen we met zulke uitvindingen voorkomen dat de aarde onbewoonbaar wordt? ,,Ik heb behoorlijk veel vertrouwen in technische oplossingen. Hernieuwbare energie is verreweg de belangrijkste: in grote delen van de wereld zijn wind- en zonnestroom al goedkoper dan vuile energie. De prijzen dalen ongelooflijk hard, heel bemoedigend. Ik geloof ook dat we CO2 moeten afvangen en opslaan. Technieken om broeikasgassen uit de lucht te zuigen staan nog in de kinderschoenen, maar kunnen ons in staat stellen tijd te kopen. Tot we ook groene vliegtuigen en infrastructuur hebben. Voor beton, bijvoorbeeld, hebben we nog geen CO2-neutrale oplossing, terwijl infrastructuur verantwoordelijk is voor zo’n twintig procent van de wereldwijde uitstoot. Oplossingen voor zulke problemen moeten we niet alleen aan bedrijven overlaten, maar ook afdwingen met wetgeving.’’

Bent u niet bang dat uw alarmerende boodschap mensen verlamt in plaats van tot actie aanzet? ,,Nee, dat denk ik niet. Uit de reacties op mijn boek maak ik op dat het mensen in beweging brengt. Zoals het schrijven mij in beweging heeft gebracht. Van onverschillig werd ik bezorgd, en uiteindelijk heeft het mijn hele wereldbeeld op z’n kop gezet. Het belangrijkste dat je als individu aan kunt doen, is stemmen op politici die de uitstoot zo snel mogelijk omlaag willen brengen. Want dat is de oplossing, dat is volstrekt helder.’’

Paperback | ca. 272 pag. | € 22,99 | ISBN: 978 94 031 4860 1 | Ook verkrijgbaar als ebook. Oorspronkelijke titel: The Uninhabitable Earth. What climate change means | Vertaling: Pon Ruiter en Aad Janssen | Omslagontwerp: Buro Blikgoed | Auteursfoto: Bobby Doherty.

Commentaar CH: Klimaat en milieu zijn twee verschillende zaken, maar worden voortdurend met elkaar verward. Elektrische vliegtuigen (of auto’s) zijn goed voor het milieu, want ze geven veel minder uitstoot van schadelijke stoffen. Maar voor het klimaat betekent het overstappen op elektrisch koken, rijden en vliegen alleen maar een extra belasting, want ze zijn minder efficiënt en kosten dus meer aan energie (voor een kritische bespreking van het boek, zie http://www.breakpoint.org/2019/06/the-uninhabitable-earth-is-worse-than-you-think/).

Onder het artikel wordt de volgende link aangeboden: Lees ook: ‘Klaar met alle meningen over klimaatverandering? Dit zijn de feiten.’ Intro: ’18 VRAGEN. De scepsis over de opwarming van de aarde neemt in Nederland toe. Maar hoe zit het eigenlijk met onze kennis? Wij zetten de achttien prangende vragen op een rijtje. En de antwoorden natuurlijk.’

1. Is het echt waar dat de aarde opwarmt? Ja, daar bestaat geen twijfel over. Op de hele aarde is het sinds 1900 gemiddeld 1,0 graad warmer geworden. Die opwarming is niet gelijk verdeeld, blijkt uit metingen van duizenden weerstations op land en in zeewater. In Nederland is de gemiddelde temperatuur sindsdien 1,9 graad gestegen, in Siberië zelfs al 3 graden. Rond de tropen en boven de oceanen gaat de opwarming minder hard. Wat ook onomstotelijk is vastgesteld: door die opwarming smelt het ijs rond de polen, vooral op Groenland. Zo is het oppervlak van de Noordelijke IJszee dat in de zomer bedekt is met ijs, sinds 1979 bijna gehalveerd. Ook weten we zeker dat de zeespiegel stijgt: sinds 1880 met dik 20 centimeter. Dat komt deels door het smeltwater van gletsjers en de ijskappen in de poolgebieden, deels doordat zeewater bij een hogere temperatuur uitzet.

2. Waar komt die opwarming door? Door broeikasgassen. De concentratie CO2 in de atmosfeer is sinds het begin van de industriële revolutie (1750) met 40 procent toegenomen. CO2 (koolstofdioxide) en andere broeikasgassen zoals methaan, lachgas en waterdamp vormen een deken om de aarde. De zonnestraling die de aarde opvangt, wordt daardoor niet meteen terug het heelal in gekaatst, maar blijft deels onder die deken hangen. Dat broeikaseffect is niks nieuws. Aan de broeikasgassen, die van nature in onze atmosfeer zitten, danken we het dat deze planeet leefbaar is. Zonder zou het gemiddeld 33 graden kouder zijn. Naarmate de concentratie CO2 in de atmosfeer stijgt, wordt de deken dikker. En wordt het op aarde warmer.

3. Klimaatverandering is toch van alle tijden? Zeker. Maar dat betekent nog niet, dat het argument ‘klimaatverandering is een natuurlijk proces, dus mensen hebben er geen invloed op,’ klopt. Van grote klimaatveranderingen in het verre verleden is bekend, dat ze samenhangen met CO2. Bij de laatste grote ijstijd, zo’n 20.000 jaar geleden, zat bijvoorbeeld nog niet de helft van de huidige concentratie CO2 in de atmosfeer. Een hevige opwarming 56 miljoen jaar geleden, rond de tijd dat de eerste aapachtige wezens rondliepen, werd waarschijnlijk veroorzaakt door een enorme bel van het sterke broeikasgas methaan, dat vrijkwam uit de zeebodem. Daardoor steeg de gemiddelde temperatuur op aarde zo’n vijf graden. Rond de polen was toen geen ijs te bekennen. Langs de Noordelijke IJszee groeiden palmen, zo bewijzen fossielen. De tropen werden zo warm, dat veel organismen het loodje legden. Die prehistorische warmte uitbarsting had een natuurlijke oorzaak. Waarschijnlijk gaven vulkaanuitbarstingen de eerste zet: de CO2, die daarbij vrijkwam, zorgde voor een kleine opwarming, waardoor methaanhydraten in de zeebodem smolten. Uit die enorme ijskristallen ontsnapte het methaan, wat de verhitting verder aanjoeg. De huidige temperatuurstijging gaat veel sneller dan alle opwarming, die in de geschiedenis van onze planeet door dergelijke natuurlijke processen zijn veroorzaakt. De concentratie CO2 in de atmosfeer is de afgelopen eeuw al meer gestegen dan in de tienduizend jaar, waarin de aarde na de laatste ijstijd ontdooide. ,,Dat klimaatverandering van alle tijden is, zou de zorgen erover juist moeten vergroten’’, zegt prehistorisch klimaatonderzoeker Appy Sluijs. ,,We hebben ervan geleerd, dat telkens wanneer de CO2 concentratie omhoog gaat, de planeet er heel anders uit gaat zien. Zelf versterkende effecten, zoals enorme hoeveelheden methaan die vrijkomen uit de zeebodem en ontdooiende permafrost (bodems die nu nooit helemaal ontdooien, red.), kunnen ervoor zorgen, dat het leven hier op aarde sterk verandert.’’

4. Waarom zou de mens dan nu de oorzaak zijn? Aangetoond is dat de recente toename van CO2 in de atmosfeer grotendeels is veroorzaakt door verbranding van fossiele brandstoffen. Fossiele brandstoffen, zoals steenkool, olie en aardgas ontstaan uit planten, waarin koolstof (C) is opgeslagen. Bij verbranding komt dit vrij als CO2. Door het type CO2 te meten, is aangetoond, dat de extra CO2 in de lucht niet afkomstig is uit bijvoorbeeld oceanen of vulkanen. De broeikasgassen zijn hoofdzakelijk afkomstig van de fossiele brandstoffen, die sinds de industriële revolutie in hoog tempo door onze fabrieken, automotoren en cv ketels zijn verbrand. Ook door ontbossing komt CO2 vrij. De hoeveelheid methaan in de atmosfeer is sinds de achttiende eeuw eveneens flink toegenomen: met 150 procent. Methaan is na CO2 het belangrijkste broeikasgas. De extra uitstoot van methaan hangt ook samen met fossiele brandstoffen en met afvalverwerking, landbouw en veeteelt. Zo boeren koeien veel methaan op. Dat komt bij het verteren van gras vrij in hun pens en is als broeikasgas ongeveer 25 keer sterker dan CO2.

5. Over de invloed van de mens op het klimaat is toch veel twijfel? Er zijn wetenschappers, politici en denktanks, die stellen dat de mens geen aantoonbare invloed heeft op klimaatverandering. Prominente sceptici in Nederland zijn bijvoorbeeld klimaatjournalist Marcel Crok, econoom Hans Labohm en politicus Thierry Baudet.
Daarnaast valt in het publieke debat een netwerk van zo’n dertig gepensioneerde ingenieurs op, die zich via brieven, pamfletten en conservatieve media als De Telegraaf, Elsevier en website http://www.climategate.nl zeer kritisch uitlaten over het klimaatbeleid.
Onder hen zijn bèta wetenschappers als Guus Berkhout (emeritus hoogleraar geofysica en oud-bestuurslid van de TU Delft) Kees de Groot (geochemicus en oud bestuurslid bij Shell), Karel Wakker (oud rector TU Delft) en Rutger van Santen (oud rector TU Eindhoven). Hun boodschap, kort samengevat: geef geen geld uit aan peperdure klimaatmaatregelen, want er is nog te veel onzekerheid over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering.
Hebben zij een punt? Het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), het klimaatonderdeel van de Verenigde Naties, dat onderzoek van duizenden wetenschappers uit de hele wereld samenvat, houdt officieel nog een kleine slag om de arm. Volgens het IPCC is het ‘extreem waarschijnlijk,’ dat menselijke broeikasgassen de dominante factor in de opwarming van de aarde zijn. Extreem waarschijnlijk is niet hetzelfde als 100 procent zeker.

Bij nationale onderzoeksinstituten als het KNMI en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) wordt door geen wetenschapper meer betwijfeld, dat de mens verantwoordelijk is voor de huidige klimaatverandering. Alle andere mogelijke factoren zijn afgelopen decennia uitgebreid onderzocht, verklaart klimaatonderzoeker Geert-Jan van Oldenburgh van het KNMI. ,,Voor wetenschappers is er geen grotere uitdaging dan een gat slaan in een bestaande theorie. Als je een nog onbekende oorzaak voor klimaatverandering vindt, sta je meteen in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Nature. Alle mogelijke oorzaken – veranderende sterkte van de zon, oceaanstromingen, schommelingen van de aardbaan, vulkaanuitbarstingen – zijn dus afgepeld. Telkens blijft maar één oorzaak overeind: de door mensen veroorzaakte CO2. Geloof me: er is geen verborgen X factor in klimaatverandering.’’ Zeker 90 procent van de wetenschappers wereldwijd is het daarover eens, blijkt uit meta studies. Onder de wetenschappers, die het klimaat als vakgebied hebben, ligt dat percentage hoger dan onder wetenschappers, die zich er zijdelings mee bezighouden. Dat betekent niet, dat onder klimaatwetenschappers geen onzekerheid bestaat. Integendeel. Hóe gevoelig het klimaat precies is voor CO2, is bijvoorbeeld nog de vraag. In modellen, die voorspellen hoe sterk de aarde opwarmt, zit dan ook een behoorlijk grote onzekerheidsmarge.
CO2 per gezin […] Bij een gemiddeld gezin (2,2 personen) zijn voeding en vervoer de grootste CO2 boosdoeners. De uitstoot van een gemiddeld gezin op jaarbasis is 22,5 ton CO2. Voeding 25%; Vervoer 24%; Woning en inrichting 15%; Vrije tijd en studie 11%; Kleding en persoonlijke verzorging 8%; Energiegebruik in huis 18%.

6. CO2 zorgt toch juist voor een groenere aarde? Klopt. Een kwart tot de helft van het aardoppervlak is de afgelopen 35 jaar groener geworden, blijkt uit onder meer satellietbeelden van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie Nasa. Die vergroening is aanzienlijk: de extra blaadjes aan planten en bomen bedekken een gebied twee keer zo groot als de VS. Dat komt deels door de verhoogde concentratie CO2 in de atmosfeer. Om te groeien halen planten immers CO2 uit de lucht, die ze omzetten in voedingsstoffen en zuurstof – zoals u zich misschien herinnert van de les biologie over fotosynthese. Door de opwarming zijn groeiseizoenen bovendien langer geworden, vooral in het hoge noorden. Op toendra’s groeien bijvoorbeeld meer struiken. Daarnaast hebben de aanplant van nieuwe bossen, bemesting en efficiëntere landbouwmethodes gezorgd voor meer bladgroen. Ongeveer een kwart van de 10 miljard ton CO2, die de mens per jaar in de atmosfeer brengt, wordt tijdelijk opgeslagen in planten (en daarbij nog eens een kwart in de oceanen). Andere effecten van klimaatverandering doen dat positieve effect deels teniet. Bij bosbranden en droogtes – die vaker voorkomen door klimaatverandering – komen juist veel broeikasgassen vrij. Zo deed de droge zomer van 2003 in Nederland de CO2 opname door bossen van vier jaar teniet, doordat bomen massaal hun blaadjes lieten vallen.

7. Wat merken we nu al van het broeikaseffect? Eén hete zomer of ronduit lenteachtige februarimaand wijst nog niet meteen op een veranderend klimaat. Maar de lange termijn statistieken zijn zonneklaar: er is sprake van een opwarmende trend. In Nederland is de gemiddelde temperatuur afgelopen honderd jaar al 1,9 graden gestegen – bijna dubbel zoveel als de gemiddelde opwarming wereldwijd. Het aantal zomerse dagen per jaar nam hier met bijna twintig toe, het aantal vorstdagen met ongeveer hetzelfde aantal af. De hoeveelheid neerslag is met ruim 20 procent gestegen; hevige stortbuien komen veel vaker voor. Wereldwijd is de kans op droogte, hittegolven en overstromingen toegenomen. Dat zorgt nu al voor schade aan ecosystemen, meer mislukte oogsten en gezondheidsproblemen.

8. Wat kunnen de gevolgen zijn van grote temperatuurstijging? Voorspellen is natuurlijk altijd gevaarlijk. Maar mocht het ergste doemscenario van het IPCC – zes graden opwarming – uitkomen, dan duidt alles er volgens internationale klimaatwetenschappers op, dat het leven op grote delen van de aardbol erg onaangenaam, zo niet onmogelijk, wordt. Weer patronen raken compleet ontregeld. De zeespiegel stijgt in een paar eeuwen 10 tot 12 meter. Wij Nederlanders kunnen daar misschien nog vrij lang tegen worden beschermd met kostbare XXL Deltawerken. Maar geldt dat ook voor de honderden miljoenen mensen in dichtbevolkte kustgebieden in landen als Indonesië en Bangladesh? Subtropische gebieden en steppes zullen verwoestijnen. Grote delen van de wereldbevolking zullen kampen met watertekorten. In de tropen wordt de hitte ondraaglijk: wie zich bij temperaturen van meer dan 40 graden en hoge luchtvochtigheid enigszins inspant, kan binnen een paar uur sterven aan oververhitting. Bij een temperatuurstijging van meer dan twee graden sterven koralen op grote schaal af. Bij verdere opwarming sterven ook andere dieren en planten uit. In Zuid Europa en andere gebieden richting de evenaar daalt de voedselproductie. Eten wordt duurder. Ondervoeding, infectieziekten, diarree, hart  en ademhalingsziekten nemen toe. Overstromingen en droogtes maken meer slachtoffers en leiden tot burgeroorlogen – met vluchtelingenstromen tot gevolg. Positieve gevolgen zijn er ook: zo kan in het hoge noorden meer voedsel worden verbouwd. En scheepsroutes worden korter, doordat de Noordelijke IJszee ijsvrij wordt. Een grote zorg is wat er kan gebeuren als bepaalde keerpunten (‘tipping points’) worden overschreden. Boven een nog onbekende temperatuur kunnen Groenland en West Antarctica zo snel smelten, dat het proces niet meer te stoppen is. Ook dreigen uit de smeltende permafrost enorme hoeveelheden methaan vrij te komen, die opwarming kunnen versnellen. Net als CO2, die vrijkomt als het Amazonewoud zou afsterven door droogte. Waar sneeuw en ijs smelten, blijven donkere aarde en zwart zeewater over die zonlicht absorberen en niet reflecteren. Ook dat effect kan de opwarming aanjagen. Niemand weet precies bij welke temperaturen zulke processen optreden.

9. Kunnen we die gevaren nog afwenden? Dat kan, volgens het IPCC. Maar dan moet de wereld nu wel heel snel in actie komen. Zonder klimaatbeleid kan de gemiddelde temperatuur in 2100 stijgen met drie tot zes graden ten opzichte van het pre-industriële niveau. Want de wereldbevolking, de welvaart en dus de verbranding van fossiele brandstoffen, groeien zonder ingrijpen nog wel even door. Je hoort vaak dat de opwarming van de aarde beperkt moet worden tot ‘1,5 tot maximaal 2 graden’. Twee graden is de min of meer veilige bovengrens om de aarde, zoals we haar kennen, nog prettig leefbaar te houden, aldus de wetenschap. Inmiddels is het ook een politiek compromis. Bijna alle landen hebben zich drie jaar geleden aan dat doel gecommitteerd. Dat is vastgelegd in het Klimaatakkoord van Parijs.

10. Kunnen we de dijken niet beter verhogen? Dat zal óók moeten. Zelfs als we erin slagen de uitstoot van broeikasgassen snel in te perken, valt de in gang gezette klimaatverandering niet meteen te stoppen. Dus moet de wereld zich hoe dan ook wapenen tegen de gevolgen van een extremer klimaat en hogere zeespiegel, bepleit het Klimaatadaptatiecentrum, dat onlangs is opgericht door voormalig VN baas Ban Ki-Moon en Bill Gates, mede oprichter van Microsoft en weldoener. Dat vergt miljardeninvesteringen, vooral in infrastructuur. Zo zijn de Deltawerken, die onze kust beschermen waarschijnlijk tientallen jaren eerder dan gepland aan vervanging toe vanwege de zeespiegel die sneller stijgt dan verwacht, waarschuwde de nieuwe Deltacommissaris Peter Glas onlangs in deze krant. Het is volgens hem maar de vraag, of de Rotterdamse haven een open verbinding met de zee kan houden. Glas pleit niet alleen voor hogere dijken, Nederland moet ook serieus gaan nadenken over drijvende woningen, wijken op terpen en huizen op palen. Bedrijven moeten zuiniger leren omgaan met zoet water, boeren moeten bij hun collega’s in Zuid Europa te rade gaan. En om onze voedselvoorziening veilig te stellen, zullen gewassen bestand moeten worden gemaakt tegen droogte en verzilting.
Woon jij in een risicogebied? Onze dijken beschermen ons tegen een overstroming, maar het kan een keer misgaan… Bekijk op https://overstroomik.nl/ of jij veilig bent als de dijken breken.

11. Kunnen we het tij sowieso nog wel keren? Het zal in elk geval knap lastig worden. In het verleden leidden mooie woorden over een beter milieu er niet toe, dat de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen structureel daalde, integendeel. We zitten op recordhoogte. Traditioneel welvarende landen, zoals Nederland, vinden het al moeilijk genoeg om hun eigen uitstoot stabiel te houden, laat staan terug te dringen. We zijn een luxe leven gewend: we vinden het normaal om te kopen en eten wat we willen, om de wereld over te vliegen. En dan is er nog het vraagstuk van de verdeling van de koek: hebben opkomende economieën, die historisch veel minder hebben bijgedragen aan de opwarming van de aarde, in de toekomst recht op meer uitstoot? En is de gevestigde orde met al zijn miljardenbedrijven bereid om daarvoor een stapje terug te zetten? Als we morgen per direct zouden stoppen met het uitstoten van broeikasgassen stijgt de temperatuur nog met 0,1 tot 0,3 graden door, verwachten wetenschappers. In landen als China en India, die bekend staan om hun vervuilde lucht, zal een schonere industrie in eerste instantie leiden tot een stuk hogere temperaturen. De luchtvervuiling dempt daar namelijk de kracht van de zon. De opslag van CO2 zou een steuntje in de rug kunnen zijn om opwarming van de aarde tegen te gaan. Er wordt wereldwijd druk onderzoek gedaan naar deze ‘tussenoplossing’. CO2 wordt hierbij afgevangen en opgeslagen onder land of de zeebodem. De vraag is echter of er genoeg ruimte kan worden gevonden voor de enorme hoeveelheden CO2, die moeten worden afgevangen om de temperatuurdoelen te halen. Kernenergie zou een andere manier kunnen zijn om de uitstoot naar beneden te krijgen. VVD fractieleider Klaas Dijkhoff pleitte in november voor de bouw van nieuwe kerncentrales. Die hebben als voordeel, dat ze geen CO2 uitstoten. Maar er kleven ook nadelen aan kernenergie. Tegenstanders zijn bijvoorbeeld bang voor het radioactieve afval, dat overblijft. Ook zouden de bouwkosten van een nieuwe centrale te hoog zijn.

12. Wie zijn wereldwijd de grootste vervuilers? De grote olie , gas en steenkolenreuzen, veruit. Internationaal onderzoek uit 2017 wijst uit dat honderd (staats-)bedrijven verantwoordelijk zijn voor 71 procent van de CO2 uitstoot sinds 1988, met als koplopers het Chinese staatssteenkolenbedrijf, Saudi Arabian Oil Company en het Russische Gazprom. Shell staat op plaats negen. In Nederland nemen tien bedrijven ruim de helft van de uitstoot van de industrie voor hun rekening, becijferde de Nederlandse Emissie Autoriteit in november, op verzoek van de NOS. De bedrijven, onder meer RWE, Tata Steel, Chemelot en ook weer Shell, stoten zo’n drie keer zoveel uit als alle huishoudens bij elkaar. Bekijk je het per sector, dan wordt een kwart van de wereldwijde uitstoot veroorzaakt door opwekking van warmte en elektriciteit. Land en bosbouw (24 procent) en industrie (21 procent) volgen op korte afstand, voor transport (14 procent). Gebouwen – en dan vooral het verwarmen daarvan – nemen zes procent voor hun rekening. Zo’n 64 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen is CO2, die afkomstig is van verbranding van fossiele brandstoffen. 11 procent is het gevolg van bossen en andere natuurgronden die sneuvelen ten koste van met name de landbouw, waardoor de natuur minder CO2 kan ópnemen. Methaan zorgt voor 16 procent van de totale uitstoot, lachgas is de derde boosdoener met zes procent. Bekijk hier de uitstoot onderverdeeld per sector en de verdeling tussen de broeikasgassen: https://www.epa.gov/ghgemissions/global-greenhouse-gas-emissions-data.

13. Zijn wij het braafste jongetje van de klas? Dat valt vies tegen. Natuurlijk zijn er landen, die het slechter doen. Per hoofd van de bevolking is de uitstoot van broeikasgassen in landen als Australië, Saoedi-Arabië en de Verenigde Staten tot wel twee keer zo hoog, blijkt uit een recent rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Maar in de Europese Unie (EU) behoren we tot de kopgroep en stoten we relatief meer uit dan omliggende landen als Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. De Nederlander stoot drie keer zoveel uit als de gemiddelde wereldburger en in vergelijking met sommige Afrikaanse landen zelfs honderd keer zoveel.

Dat heeft, naast het feit dat we in een welvarend land met een drukke economie leven, ook te maken met onze prestaties op het terrein van groene energie. Vrijwel alle westerse naties zijn Nederland daarmee de baas. Slechts zes procent van onze energievoorziening komt in Nederland tot stand zónder fossiele brandstoffen. In de EU doen alleen Malta en Luxemburg het slechter. Duitsland realiseert mede dankzij veel windmolens meer dan het dubbele, Scandinavische landen als Noorwegen, Zweden en IJsland zitten met hun waterkrachtcentrales zelfs boven de 50 procent. Bekijk hier een door de Wereldbank opgesteld overzicht met daarin het aandeel groene energie per land: https://data.worldbank.org/indicator/EG.FEC.RNEW.ZS.
Nederland heeft wat betreft het gebruik van energiebronnen een vrij ouderwetse industrie. Critici waarschuwen, dat dit een economisch risico is, nu klimaat een belangrijker maatschappelijk issue wordt. Met een Klimaatakkoord, een Energieakkoord én een Klimaatwet hoopt Nederland een inhaalslag te maken. Door het Energieakkoord moet ons land in 2023 16 procent van zijn energie duurzaam opwekken. Het Klimaatakkoord beoogt een reductie van broeikasgassen met 49 procent voor 2030. De Klimaatwet gaat uit van 95 procent reductie in 2050.

14. Kan China niet beter wat minder kolen stoken? Het is een schrikbarend percentage: de Chinese steenkolenbedrijven zijn sinds 1988 verantwoordelijk voor bijna 15 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. In 2017 nam het land ruim de helft (!) van de wereldwijde kolenconsumptie voor zijn rekening. De totale uitstoot van broeikasgassen van China is ruim 64 keer zo hoog als de Nederlandse. Je zou kunnen denken, dat al die Nederlandse inspanningen, die vele miljarden kosten, daarom weinig zin hebben. Feitelijk zijn we ook een klein landje, met een relatief beperkte bijdrage. Maar het beeld, dat wij veel aan klimaat doen en de rest van de wereld niet, is onjuist, constateerden we bij de vorige vraag al. China wegzetten als een land, dat enkel vervuilt, is ook niet helemaal terecht. De Chinezen stoten per hoofd van de bevolking nog altijd minder broeikasgassen uit dan wij. Het aandeel van groene energie is in het communistische land twee keer zo groot als hier. Sinds 2014 lijkt zelfs de schier onstilbare honger naar kolen in de volksrepubliek gestild. De Chinese overheid probeert kolen in elektriciteitscentrales te vervangen door het minder vervuilende aardgas. Er is bovendien geen land, dat meer windmolens en zonnepanelen heeft. Ruim een derde van de windenergie ter wereld wordt geproduceerd in China. 60 procent van de fabricage van zonnepanelen is in Chinese handen.

15. Het is toch vooral aan de industrie om in actie te komen? Dat is makkelijk gezegd. Je kan ook stellen dat bedrijven maken, waar wij als consument om vragen. Bij vraag 12 constateerden we, dat een relatief beperkt deel van de broeikasuitstoot direct veroorzaakt wordt door consumenten. Een paar procent is het gevolg van het verwarmen van huizen, een groter deel komt door reisgedrag. Daarom, zeggen economen, kunnen de belangrijkste slagen worden gemaakt bij de industrie en in mindere mate de landbouw. Maar moet de industrie zélf overgaan op milieuvriendelijker produceren? Is de overheid aan zet? Pensioenfondsen? De burger? Iedereen een beetje, is het logische antwoord. Op de manier, waarop Tata Steel in IJmuiden staal produceert, of Chemelot in Zuid Limburg chemicaliën, hebben we weinig invloed. Die bedrijven zullen zelf de handschoen moeten oppakken, eventueel onder druk van belastingmaatregelen. Maar wat als pensioenfondsen hun miljarden vaker investeren in vernieuwende technologie in plaats van in producenten van fossiele brandstoffen? En als de automobilisten massaal overstappen op elektrisch rijden? Shell móet dan wel een omslag maken, en is daar ook al mee begonnen. Zo is het ook in de veeteelt. Eet de consument minder vlees, dan zal de intensieve veehouderij vanzelf een stapje terug doen. Goed voor de methaanuitstoot, maar ook voor tropische regenwouden in de Amazone, die kleiner worden door oprukkende sojateelt. De vijf kolencentrales in Nederland zorgen voor 10 procent van de CO2 uitstoot. Maar kunnen we dat een bedrijf als RWE kwalijk nemen? Zelf stelt RWE van niet, omdat er nog niet genoeg alternatieven zijn, mede door het versneld afbouwen van de aardgaswinning. In 2030 wil het kabinet overigens een verbod op het verbranden van kolen bij het winnen van elektriciteit instellen.

16. Niet meer vliegen of vegetariër worden? Op wereldschaal is de klimaatschade van bosbouw, landbouw en veeteelt (bijna een kwart van de totale broeikasuitstoot) een stuk groter dan die van luchtvaart (zeker twee procent). Maar dat is een vertekend beeld. Wereldwijd eten veel meer mensen vlees dan dat er vliegen. De topman van Boeing stelde in 2017, dat meer dan 80 procent van de wereldbevolking nog nooit het vliegtuig heeft gepakt. Conclusie: regelmatige vliegers zorgen voor grote milieuschade. In Nederland neemt de luchtvaart nu al zeven procent van de uitstoot voor haar rekening (bron: factsheet klimaat van het CBS). Wie een keer een retourtje Thailand neemt, moet volgens voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal vijf jaar vegetarisch eten om dat te compenseren. Heen en weer vliegen naar Zuid-Frankrijk staat gelijk aan een jaar geen vlees. Deze vergelijkingen zijn glibberig. Over de precieze uitstoot van de veeteelt is bijvoorbeeld nog steeds veel discussie en de veeteelt leidt ook tot andere problemen zoals aantasting van de natuur. Maar ze geven wel een indicatie. De luchtvaart is een groot punt van zorg. Waarschijnlijk zal het aantal vluchten de komende tientallen jaren fors stijgen, vooral in China en India. En aangezien de kerosinemotoren maar mondjesmaat milieuvriendelijker worden en er nog geen concreet alternatief in zicht is, zal het aandeel van luchtvaart in de mondiale CO2 uitstoot fors stijgen, tot misschien wel 22 procent in 2050. Behalve minder vliegen, is met de trein naar je werk gaan ook een effectieve manier om CO2 te besparen. Ook met elektrisch rijden, het isoleren van spouwmuren en zonnepanelen op je dak valt veel te winnen. En met een waterbesparende douchekop compenseer je pas na ruim dertig jaar de trip naar Bangkok. Maar alle beetjes helpen.

17. Wat gaan de maatregelen kosten, en wie betaalt? 1000 miljard euro. Het is het bedrag, dat Forum voor Democratie politicus Thierry Baudet poneert in de klimaatdiscussie. Volgens Baudet zou het 1000 miljard euro kosten om in 2050 95 procent minder broeikasgassen uit te stoten, de doelstelling van het klimaatbeleid. Volgens de FvD voorman zal het klimaatbeleid ‘onze hele economie ineen doen storten’. Deskundigen weerleggen de berekening, die Baudet op zijn partijwebsite heeft staan. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) stelt, dat Baudet subsidies, belastingen en investeringen op een hoop gooit om zo hoog mogelijk uit te komen. Het PBL komt uit op een jaarlijks bedrag, dat oploopt tot zo’n vijf miljard euro in 2030. In 2050 zouden de jaarlijkse kosten tussen de vijftien en vijftig miljard uitkomen, afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt. Maximale CO2 opslag is bijvoorbeeld een stuk goedkoper dan het volledig terugdringen van de uitstoot aan de bron. Het PBL komt in totaal grofweg uit op ongeveer een derde van het door Baudet berekende bedrag. Andere schattingen komen hoger uit. Geen enkele benadert de 1000 miljard. En, stellen deskundigen: het hele klimaatproject biedt ook grote economische kansen. Het bedrijfsleven kan oplossingen bedenken waarmee het (ook over de grens) veel geld kan verdienen. Niemand zal het echter aandurven om garanties af te geven bij de totale kosten van zo’n reusachtige lange termijn operatie. Hoe je het wendt of keert: het gaat veel geld kosten. De vraag is wie het gaat betalen. Een arm gezin betaalt nu in verhouding al 3,5 keer meer aan energiekosten dan een rijk huishouden, becijferde onderzoeksbureau CE Delft. Als toekomstige extra kosten op dezelfde manier worden verdeeld, zou een arm gezin in de toekomst tot 17 procent van het inkomen aan ‘klimaatkosten’ moeten uitgeven. Als een van de oorzaken noemt CE Delft het feit, dat de industrie de dans ontspringt, terwijl ze relatief een groot aandeel hebben in de uitstoot van broeikasgassen. Daarom pleitte een groep van zeventig Nederlandse economen voor invoering van een CO2 heffing, waarbij bedrijven betalen voor de uitstoot, die ze veroorzaken. Landen als Zweden en het Verenigd Koninkrijk hebben zo’n heffing al. Ons kabinet wilde er aanvankelijk niet aan. Maar nadat op 13 maart uit de doorrekening van het voorlopige Klimaatakkoord bleek dat de reductieplannen voor de industrie niet toereikend waren, ging premier Mark Rutte toch overstag. Er komt een CO2 heffing voor de industrie, onder meer om de energierekening voor huishoudens te kunnen verlagen.

18. Hoe ziet de wereld eruit als we de doelen halen? Nogmaals: een toekomst voorspellen is lastig. Wat warmer dan nu wordt het hoe dan ook; zelfs als we nú stoppen met uitstoten stijgt de temperatuur nog een jaar of dertig door en de zeespiegel zelfs nog een eeuw of wat langer. Ook warmt de aarde nog wat verder op doordat de luchtvervuiling minder wordt (fijn stof deeltjes houden nu de zonnestraling deels tegen). Want de wereld wordt een stuk schoner. Zonder de uitstoot van kolencentrales, dieselmotoren en brommer uitlaten verdwijnt de vieze deken van luchtvervuiling, die nu boven de steden ligt. Goed nieuws voor de zeven miljoen mensen, die naar schatting van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) jaarlijks sterven aan gevolgen van luchtvervuiling. Zwerfafval, vuilnisbelten en de hoeveelheid plastic soep in de oceanen kunnen slinken als plastic niet meer wordt geproduceerd uit aardolie. Wat niet betekent, dat ze verdwijnen: plastic uit biomassa is (nog) niet altijd afbreekbaar. Of ons landschap mooier wordt, hangt ook af van politieke keuzes: hoeveel windmolens en zonneparken gaan we plaatsen en waar? In een broeikasgasvrije toekomst hebben we in ons land straks dus schonere luchten en een bijna Zuid Europees klimaat. Dat klinkt nog best aangenaam. Met een kans van één op twintig jaar wordt de mogelijkheid, dat we nog eens een Elfstedentocht meemaken, weliswaar nóg kleiner. Maar áls de Tocht der Tochten komt, is ie wel extra bijzonder.

Commentaar CH: We zien hier exact hetzelfde: luchtvervuiling (in 18) heeft niets te maken met het probleem van klimaatverandering. Iedereen is voor verbetering van de luchtkwaliteit en al jarenlang doen autofabrikanten hun best om steeds minder vervuilende auto’s te maken en de gevolgen daarvan zijn duidelijk te merken. Dat er nog steeds een hoop te doen is, zoals het verbieden van ongelooflijk vervuilende brommers, heeft allemaal niets met het klimaat te maken. Plastic soep, ook zo’n belangrijk probleem, waar onmiddellijk werk van gemaakt moet worden, is ook zo’n discussievervuiler.

Vegetarisme als oplossing voor de armoede wordt al gepromoot sinds de klassieke oudheid. Het is ook zo’n kwestie, die alleen in de fantasie leeft. Hetzelfde is het idee, dat de aarde vol is en dat er geen mensen meer bij kunnen.

Geen woord ook over atoomenergie, terwijl dat toch duidelijk de reden is waarom Frankrijk het ‘beter’ doet dan Nederland (punt 13), zodat wij dus als het ware de sponsoren worden van de Franse atoomenergie, terwijl wijzelf (net als Duitsland) een zogenaamd moreel standpunt innemen.

Dat de burgers niet moeten opdraaien voor de kosten is een praatje voor de vaak, want kosten, die aan de industrie worden opgelegd (punt 17), worden doorberekend in de producten, die de burgers moeten kopen (zoals energie).

Wat is de betekenis van “extreem waarschijnlijk” (punt 5)? Door de schrijver wordt dit opgevat als “net niet 100%”. Maar is dit waarschijnlijk? Het is ideologisch geladen, dus eigenlijk is het helemaal niet waarschijnlijk, anders was een dergelijke terminologie niet nodig.

https://youtu.be/d9uTH0iprVQ (7:35) ‘A Message From the Future With Alexandria Ocasio-Cortez‘ van The Intercept, gepubliceerd op 17 apr. 2019 (152.104 v; 2.961 r). Tekst: ‘What if we actually pulled off a Green New Deal? What would the future look like? The Intercept presents a film narrated by Alexandria Ocasio-Cortez and illustrated by Molly Crabapple. Set a couple of decades from now, the film is a flat-out rejection of the idea that a dystopian future is a forgone conclusion. Instead, it offers a thought experiment: What if we decided not to drive off the climate cliff? What if we chose to radically change course and save both our habitat and ourselves? We realized that the biggest obstacle to the kind of transformative change the Green New Deal envisions is overcoming the skepticism that humanity could ever pull off something at this scale and speed. That’s the message we’ve been hearing from the “serious” center for four months straight: that it’s too big, too ambitious, that our Twitter-addled brains are incapable of it, and that we are destined to just watch walruses fall to their deaths on Netflix until it’s too late. This film flips the script. It’s about how, in the nick of time, a critical mass of humanity in the largest economy on earth came to believe that we were actually worth saving. Because, as Ocasio-Cortez says in the film, our future has not been written yet and “we can be whatever we have the courage to see.”’

https://youtu.be/4Ib8I1SnI-Y (24:20) ‘Can Earth be saved? | Inside Story‘ van Al Jazeera English, gepubliceerd op 9 aug. 2019 (27.957 v; 326 r). Tekst: ‘Climate change is threatening the world’s food supply, according to a UN panel. We’ve seen report after report warning us of the dangers of climate change, and that it’s happening right now. The United Nations Intergovernmental Panel on Climate Change has put the minds of more than 100 scientists together. What they’re saying is alarming: Not only are rising temperatures threatening the planet – but so are our eating habits. The way food is farmed is drastically degrading the Earth’s land, and scientists predict that’s making global warming worse, and will lead to food shortages. So, how will governments respond to this warning? Presenter: Mohamed Jamjoom. Guests: Simon Lewis, professor of global change science at University College London. Patrick Holden, CEO of Sustainable Food Trust. Jan Kowalzig, senior climate policy adviser at Oxfam Germany.’

Meer informatie
https://robscholtemuseum.nl/cor-hendriks-de-klimaatverandering-hoax-1-co2/
https://robscholtemuseum.nl/cor-hendriks-de-klimaatverandering-hoax-2-wantrouwen-in-de-wetenschap/
https://robscholtemuseum.nl/cor-hendriks-de-klimaatverandering-hoax-3-manipulatie-van-kinderen-en-de-green-new-deal/