Cor Hendriks – Als het regent en de zon schijnt (34): Zonneregen duurt niet lang (with English summary)
In Thüringen kent men het gezegde: ‘Sunreen gächt de alln Weiwer heem.’ Dit naar huis jagen van de oude wijven, heeft te maken met de magische kwaliteiten van de zonneregen. In een aanroep uit Mecklenburg heet het: ‘Sünnenrägen, mak mi nich natt,’ wat wordt uitgebreid tot:
‘Sünnenrägen, mak mi nich natt,
Mak de Rostocker Wiwer natt.’
Of:
Sellmann schitt in ’t Botterfatt.
[Ook in Finland zien we iemand, een man, Lehtola genaamd, zitten schijten, maar gewoonlijk is het een oude vrouw, de heks (zie §12).]
Gecombineerd zien we deze regels in een rijmpje uit Braunschweig:
‘Sunnenrâ’en, mak mik nich nat,
Mâk de ôlen wîwer nat,
Leiwe sunne, kumm erunner,
Let den râ’en bowen.’
In Sleeswijk-Holstein lopen de kinderen bij ‘Sünnregen’ dansend rond en zingen: ‘Sünnregen, wi ward ni natt;’ en een spreukje zegt: ‘Sünnregen duurt nit lang.’ Om bij de oude wijven te blijven: in Thüringen kent men het gezegde: ‘Sonnenregen und Altweibertanz dauern nicht lange,’ in Pruisen: ‘Sonnerejen en Oolwiewerdanz dure nich lang,’ in Pfalz: Sunneregen un Altweiwerdänz dauern net lang,’ maar in het Rijnland zegt men: ‘Mairegen un al Wiwerdanz duren nich lang’, en in Zwaben: ‘Morgenregen und Altweibertanz dauren net lang.’ Een kinderspreuk uit Oostenrijk luidt: ‘Sunnregen, Sunnregen, da wird’s bald wieder schön werden.’ Ook de Vietnamezen, de Finnen, Jakoeten, Tsjuwassen, Baschkieren en Kirgiezen zeggen, dat het zo weer over gaat, in Portugal: ‘não tarda a passar,’ in Italië: ‘no dura un’ ora.’ In Engeland en de VS:
‘A sunshiny shower
won’t last half an hour;’
en ook de Vlamingen weten:
‘Zonneschijn met regen
Heeft geen langen duur
En ontvolkt de wegen
Hoogstens een half uur,’
wat blijkbaar komt van het Franse:
‘Une ondée ensoleillée
N’a pas la moindre durée
Et retient à la demeure
Au plus une demi-heure.’
In tegenspraak hiermee is de Franse spreuk: ‘S’il pleut pendant que le soleil brille: averses!’ Oftewel dan komen stortbuiten. Ook in Nederland wordt gezegd: ‘Als de zon schijnt en het regent, dan haalt zij voor drie dagen regen,’ of ‘dan haalt zij de waterbakken vol,’ in het Drentse Zweelo regent het de volgende dag ook. In Roemenië is het een voorbode van nog meer regen, bij de Russen en Syrjaken voor regenweer en de Tsjuwassen zeggen: ‘Dan komt er snel nog een regen.’
In Argentinië komen er meerdere stortregens binnen een maand, vanwaar gezegd wordt: ‘La luna se hizo con agua (de maan voorziet zich met water),’ wat lijkt op het Duitse ‘Die Sonne zieht Wasser.’ In Engeland regent het de volgende dag op dezelfde tijd of ‘Sunshine and shower, rain again to-morrow.’ Ook in de VS regent het de volgende dag, eveneens ook op dezelfde tijd; ook wordt wel gezegd: ‘rain for three days,’ of: ‘there will be a bad storm.’
Ook in Denemarken brengt de zonneregen de volgende dag regen of een drie dagen durende regen, terwijl het in Noorwegen een voorteken is van langdurig regenweer. Ook in Zweden regent het de volgende dag; ze zeggen: ‘Solregn i dag, solregn i morgon.’ Ook bij de Esten en Fin-Zweden regent het de volgende dag en de laatsten spreken over ‘Het regenloze weer gaat verloren.’
In Finland kent men verschillende spreuken, rond het idee: morgen ook zo, dus: ‘De zon schijnt en het regent, morgen zal het ook regenen,’ maar ook: ‘Het regent en de zon schijnt, morgen ook.’ Ook zal het morgen op dezelfde tijd regenen en is het een voorteken van langdurige regen en men zegt ook: ‘Het mooie weer ging verloren.’ Ook bij de Lappen zegt men dat het de volgende dag regent.
In Turkije kondigt het een langdurige winter aan of zullen de winterdagen koud zijn; daarnaast is het een teken, dat het de volgende dag mooi weer wordt, dat het weer mooi zal zijn, heerlijk en regenloos, dat het zich goed ontwikkelt, dat het in zo’n jaar droog en regenloos zal zijn. Ook in Rusland is het een voorteken van goed weer. In Italië zagen we (§8): ‘e doman non piove più’ (morgen regent het niet meer) en men heeft een mooie spreuk erover:
‘Sol e piova, (Zon en regen),
‘l Signore Dio lavora (de Heer God is aan het werk)
col corte in d’arzento (met zijn zilveren hof)
par far vengér bon tempo (om mooi weer te brengen).
Bon tempo vegnarà (Mooi weer zal komen),
la piova sbalarà (de regen zal wijken).’
In Zweden zegt men: ‘De zonneregen komt niet snel terug.’ Van Finland zagen we al de regel die alle kanten uitkan, dus ook: morgen zal het niet regenen, dan wordt het regenloos, is het morgen vrij van regen, zal het regenloze weer weken duren en is het een voorteken van een warme zomer; en tot slot is er de bekende regel: ‘het zal wel zomer worden,’ die in veel andere regels is ingeschoven, maar ook los voorkomt. De Rus-Finnen kennen die regel ook, evenals dat het morgen regenvrij weer zal zijn.
In Turkije is de zonneregen een teken, dat de vijanden overwonnen worden, dat het een krijgsjaar zal zijn, dat er vrede zal komen of dat de zeekrijgers vrede sluiten en eerder zagen we de geesten in de onderwereld vrede sluiten (§20). In Spanje heet het: ‘Agua y sol, guerra en Sebastopol,’ wat wil zeggen: ver van ons bed, maar in de Provence is het weer van Marseille. In Baskenland is zon en regen maarts weer, en maarts weer is ’s morgens zonneschijn en ’s middags regen, in Polen aprilweer.
In Turkije is de zonneregen ook een teken, dat veel dochtertjes worden geboren, en wordt een vrouw, veroordeeld tot kinderloosheid, geboorterijp, als ze bij zonneregen onder de regenboog gaat staan. Ook zal de vrouw, die dan onder de regenboog gaat staan, haar man vinden en omgekeerd. In de VS moet je dan een rots (steen, baksteen) oppakken en eronder zoeken naar een haar (draad). Als je er een vindt, dan heeft die de kleur van het haar van je aanstaande. Een andere methode is spugen onder een rots en als je de volgende dag eronder kijkt, zie je een haar van de man met wie je gaat trouwen.
In Finland is het een teken, dat er hooi zal zijn voor de bruiloft, of dat men op een bruiloft wordt uitgenodigd. Als de zonneregen tijdens de bruiloft plaats heeft, betekent dat geluk voor het nieuwe paar, of dat het paar veel geld en veel strijd zal hebben, terwijl in Duitsland het ongeluk betekent. Maar in Thüringen zeggen ze: ‘regnet es in den Brautkranz, während die Sonne scheint, wird das Paar reich.’ In Argentinië heeft men het gezegde, dat de bruid, die op zo’n dag trouwt, uit de pot heeft gegeten, d.w.z. seks voor het huwelijk heeft gehad; variaties zijn, dat ze zonder lepel uit de pot of de pan heeft gegeten.
English summary
In Thuringia they have the saying, ‘Sun-rain chases the old women home.’ This chasing home of the old women is connected with the magical qualities of the sun-rain. In an exclamation from Mecklenburg it is said: ‘Sun-rain, don’t make me wet,’ which is extended with the line, ‘make the women from Rostock wet;’ or with, ‘Sellmann shits in the butter-tub’ (see §12). We see these lines combined in a nursery rhyme from German Braunschweig: ‘Sun-rain, don’t make me wet, make the old women wet; dear sun, come down, leave the rain on high.’
In Schleswig-Holstein the children walk during the sun-rain, dancing around and singing: ‘Sun-rain, we don’t get wet,’ and a little maxim says: ‘Sun-rain doesn’t last long.’ To continue with the old women: in Thuringia they have the saying: ‘Sun-rain and old-women dance don’t last long,’ which is also known in Prussia, the Pfalz, but in the Rhineland they say: ‘Mai-rain and old-women dance don’t last long,’ and in Swabia: ‘Morning-rain and old-women dance don’t last long.’
A children’s maxim from Austria says: ‘Sun-rain, sun-rain, it will soon be beautiful [weather] again.’ Also the Vietnamese, the Fins, the Jakuts, Chuwas, Bashkir and Kirgis say, that it will pass soon, as in Portugal it won’t linger in passing, and in Italy it won’t last an hour. In England and the US ‘a sunshiny shower / won’t last half an hour,’ and also the Flemish know: ‘Sunshine with rain doesn’t last long and empties the roads of people for no more than half an hour,’ which seems to have come from the French: ‘A shower while the sun shines has not the least length and keeps at home at the most half an hour.’
Contradicting this is the French maxim: ‘When it rains while the sun shines: downpour!’ So it is a sign of heavy showers to come. Also in the Netherlands they say: ‘When the sun shines and it rains, then she [the sun] draws rain for three days’, or then she draws the tanks full, in Zweelo in the Dutch province Drente it also rains the next day. In Rumania it is a harbinger of more rain, with the Russians and Syrjaks for rain-weather and the Chuwas say: ‘Then there will soon come another rain.’ In Argentine there will come several heavy showers within a month, which is why they say, ‘The moon provides itself with water,’ which resembles the German maxim ‘The sun draws water.’ In England it rains the next day at the same time or they say: ‘Sunshine and shower, rain again to-morrow.’ Also in the US it rains the next day, also at the same time; also they say: ‘rain for three days,’ or ‘there will be a bad storm.’ Also in Denmark the sun-rain will bring rain the next day, or three days of rain, while in Norway it is a sign of prolonged rainy weather. Also in Sweden it rains the next day; they say: ‘Sun-rain today, sun-rain tomorrow.’ Also with the Estonians and Fin-Swedes it rains the next day and the last ones say, ‘the rainless weather goes lost.’ In Finland they have several maxims with the idea: tomorrow also, so: ‘The sun shines and it rains, tomorrow it will also rain,’ but also: ‘It rains and the sun shines, tomorrow also.’ Also it will rain tomorrow at the same time and it is a sign of prolonged rain, and they also say: ‘The beautiful weather went lost.’ Also the Laps say that it rains the next day.
In Turkey it announces a long winter or the winter-days will be cold; next to that it is a sign that the next day the weather will be good, that the weather will be good, lovely and rainless, will develop good, that the weather in such a year will be dry and rainless. Also in Russia it is a sign of good weather. In Italy as we have seen (§8), tomorrow it won’t rain no more, and they have a nice rhyme about it: ‘Sun and rain, the Lord God labours with his silver court to bring fair weather. Fair weather will come, the rain will yield.’
In Sweden they say: ‘The sun-rain doesn’t come back soon.’ Concerning Finland, we have already seen the maxim that can go in every direction, so also: tomorrow it won’t rain, then it becomes rainless, when tomorrow is free of rain, the rainless weather will last for weeks and it is a sign of a warm summer, and finally there is the familiar maxim: ‘it will surely become summer’, which is inserted in many other maxims, but also exists unconnected. The Russian Fins also know this maxim, as well as that tomorrow the weather will be without rain.
In Turkey the sun-rain is a sign that the enemies will be conquered, that it will be a year of war, that peace will come or that the sea-warriors will conclude peace, and before we have seen the spirits in the underworld conclude peace (§20). In Spain they say: ‘Water and sun, war in Sebastopol,’ meaning far away, but in the Provence it is the weather of Marseilles. In the Bask region sun and rain is March weather, and March weather is sunshine in the morning and rain in the afternoon, which is in Poland April weather.
In Turkey, the sun-rain is also a sign that many daughters will be born, and a woman, condemned to childlessness, will become fruitful, when she goes under the rainbow during a sun-rain. Also a woman who goes under the rainbow will find her husband and vice versa. In the US you have to turn over a rock (stone, brick) and search underneath for a hair (strand). If you find one, it will be the colour of that of your future wife or husband. Another method is spitting under a rock and when you look the next day, you will see a hair of the man you are going to marry. In Finland it is a sign that there will be hay before the wedding, or that one will be invited to a wedding. When the sun-rain takes place during the wedding, it means luck for the new couple, or that the couple will have much money and much combat, while in Germany it means misfortune. But in Thuringia they say: when it rains in the bridal wreath while the sun shines, the couple will become rich. In Argentine they have the saying, that the bride who marries on such a day has eaten out of the pot, meaning, had sex before the wedding; variations are that she has eaten without a spoon out of the pot or pan.