Burgert Koonijnendijk – Dot, Polka
Het is fijn om niet op te vallen, en in een schema te passen.
Jan Schoonhoven
Volgens overlevering komt de Polkadot oorspronkelijk ergens uit Bohemen en heeft zich snel verspreid over de rest van Europa. Misschien heeft de Polka dans zo rond 1840, die zeer populair was, ervoor gezorgd dat de Polkadot in een stroomversnelling kwam. Veel werd er naar vernoemd, zoals etenswaren, meubels, gordijnen en stoffen. Maar de dots waren er eerder dan de dans.
Door dezelfde kleur van de dots, worden de ballen op een egale ondergrond een decoratief motief. Naar gelang de grootte of kleur ontstaat een andere werking van het motief, maar het blijft een herkenbaar patroon.
Door de dots te ordenen in een grid met verschillende afstanden kan er een herkenbaar beeld ontstaan. Deze procedure wordt gebruikt in de druktechniek om een realistische afbeelding te reproduceren. De dots worden verkleind naar stippen en met een fotografische techniek in een raster geplaatst dat gebruikt kan worden als zeefdruk.
Dit raster is goed te zien op de schilderijen van Roy Lichtenstein, die de strip in de kunst introduceerde. Een strip bestaat uit lijnen en vlakken en deze vlakken ontstaan uit een veld van stippen, een raster genoemd. Vooral in zijn laatste schilderijen, wanneer hij het raster vergroot, speelt hij met het motief van Polkadots.
Roy Lichtenstein – I am dreamer
Een andere kunstenaar die veel met het raster en Polkadots heeft gewerkt is Sigmar Polke (what’s in the name). Hij gebruikt het patroon op verschillende manieren. Zo zie je een veld met ballen of het worden gaten in een egaal vlak. Hij maakt gebruik van de zeefdruk en ook van machinaal gefabriceerde stoffen met Polkadots, die hij afwisselend toepast om tot een nieuw beeld te komen.
Veel andere kunstenaars hebben Polkadots geschilderd. Daan van Golden en Rob Scholte hebben het patroon expliciet gebruikt, maar ook David Salle en Wilhelm Sasnal die gebruiken de Polkadots als ondersteuning bij de afbeelding.
David Salle – My Subjectivity
Voor Yayoi Kusama is de Polkadot een merk, bijna een logo. Alle voorwerpen krijgen dots; muren, meubels, bomen en mensen. Zelf zegt zij hierover: “De Polkadot heeft de vorm van de zon, symbool voor energie, maar ook van de maan, het sensuele”. Met andere woorden voor haar zijn de dots een metafoor voor oneindigheid, het heelal.
Yayoi Kusama – Dots
De meest recente kunstenaar die de Polkadot gebruikt is Damien Hirst. In diverse galeries liet hij zijn spot-paintings zien, met Polkadots in verschillende kleuren. Voor hem zijn de dots verwant aan zijn installatie met pillen, waarbij leven en dood een rol speelt.
Damien Hirst – Dots
Hoe dan ook, zelfs in de natuur zie je de Polkadot. Denk maar aan de paddenstoel met rood en witte stippen en daarop een lieveheersbeestje met wit en zwarte stippen. Polka hier, polka daar……, een sterk patroon.
burgert koonijnendijk for ASHES e-zine
Ashes, juli 2012
http://www.ashes.nu/Ashes2_Art_Polkadot.html
http://www.stedelijk.nl/kunstwerk/9126-polkadot-een-politieke-studie