Bart Stam – Port of Den Helder mikt op vier troeven: Zeehaven, vliegveld, offshore en duurzame energie

Den Helder is de haven van de offshore, de Koninklijke Marine en ook van de visserij. Port of Den Helder NV heeft met de Routekaart 2030 een ambitieus meerjarenplan ontwikkeld om van Den Helder een innovatieve en duurzame haven te maken. “Er liggen hier volop kansen als servicehaven voor offshore windturbines op de Noordzee maar ook voor een intensieve samenwerking tussen de Koninklijke Marine en het maritieme bedrijfsleven”, aldus directeur Jacoba Bolderheij . “En we hebben hier de prachtige combinatie van lucht en zeehaven.”

“Den Helder is geen doorsnee haven,” zegt Jacoba Bolderheij, sinds april 2016 algemeen directeur van NV Port of Den Helder. “Wij hebben nauwelijks op en overslag en zijn daarom niet te vergelijken met pakweg Rotterdam, Amsterdam, Vlissingen of de Eemshaven.”

Maar de haven van Den Helder heeft wel een toegevoegde waarde van rond de 300 miljoen euro, zo’n 2500 directe arbeidsplaatsen en zo’n vierduizend scheepsbewegingen per jaar, waarvan zo’n 2000 offshore schepen. Het aantal offshore supply schepen neemt de laatste jaren overigens af door de afnemende olie en gasproductie op de Noordzee. De verwachting is echter, dat door de stormachtige groei van het aantal windparken op de Noordzee deze neergaande lijn in de nabije toekomst weer wordt omgebogen. Voor de bouw, maar vooral voor het onderhoud, zijn gespecialiseerde schepen nodig die reserveonderdelen, maar ook onderhoudsmonteurs naar de turbines op zee brengen. In die onderhoudssector kan de Port of Den Helder een faciliterende rol spelen.

Sterk offshore energiecluster

Volgens Bolderheij, die eerder voor Havenbedrijf Rotterdam (HbR) vijf jaar in de haven van Sohar (Oman) werkte, heeft Den Helder vier sterke troefkaarten in handen. “Den Helder is van oudsher de bevoorradings en servicehaven en logistieke hub voor de circa 150 productieplatforms voor olie en gas op het Nederlands deel van de Noordzee. Daarnaast hebben we Den Helder Airport, dat zowel wordt gebruikt door de Marineluchtvaartdienst van de Koninklijke Marine (De Kooy) als door maritieme bedrijven. De Koninklijke Marine en het bedrijfsleven gebruiken in goed overleg de start en landingsbaan, de verkeerstoren en de brandweer.”

Zij vervolgt: “Voorts hebben we in Den Helder en omgeving een groot aantal onderzoeks en kennisinstituten. Voorbeelden zijn NIOZ, TNO, Wageningen Universiteit, de Koninklijke Marine en de NAM. Maar ook onderzoekscentra als Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) in Petten en het Kenniscentrum WMC in de Wieringermeer. Dit kenniscentrum test onder andere materialen voor rotorbladen van windmolens. Voorts hebben we hier een ijzersterk offshore cluster van zo’n zestig bedrijven in Den Helder en 130 bedrijven in de Kop van Noord-Holland.

‘Haven, luchthaven, bedrijfsleven en onderwijs/onderzoek vormen de North Sea Energy Gateway’

Daarnaast bevindt zich een groot aantal onderwijs instelingen in Den Helder en omgeving, die opleiden tot technische en nautische beroepen, zoals het Koninklijk Instituut voor de Marine en het ROC Kop van Noord Holland. “Al deze partijen vormen een ijzersterk maritiem en energiecluster. Sinds 2016 noemen wij die vierhoek van haven, luchthaven, bedrijfsleven en onderwijs/onderzoek de North Sea Energy Gateway,” aldus Bolderheij.

Nieuwe windparken

Volgens adjunct directeur Kees Turnhout, die eveneens in 2016 toetrad tot de directie van Port of Den Helder, is de offshore sector in Den Helder in hoog tempo bezig om de traditionele olie en gaswinning te diversifiëren naar de offshore wind en andere vormen van duurzame energie, zoals waterstof en getijden energie. Ook decommissioning, de ontmanteling van verouderde boor en productieplatforms op de Noordzee, is volgens hem een relatief nieuwe activiteit. “Den Helder ligt heel centraal als het gaat om de bouw van nieuwe windparken op de Noordzee. Natuurlijk niet ten opzichte van de parken Borssele of Hollandse Kust Zuid, maar wel voor Hollandse Kust Noord, IJmuiden Ver en mogelijke kavels ten noorden van de Waddeneilanden.”

Voor al deze windparken kan Den Helder een uitstekende service en onderhoud hub worden, meent ook de algemeen directeur. “Juist in het onderhoud en de logistiek én de kennis op het gebied van constructies, stroming en corrosie, energie opslag en transport ligt onze kracht. Voor de grootschalige bouw en assemblage van windturbines en monopiles kan Den Helder een ondersteunende rol spelen, maar niet een leidende. Daar is meer ruimte voor nodig.

Samenwerking zeehavens

“Mede door het ambitieuze regeerakkoord komt er de komende jaren heel veel op ons af als het gaat om nieuwe windparken op de Noordzee. Ik ben ervan overtuigd, dat één haven al deze nieuwe windparken nooit alleen kunnen behappen, daarom zullen we moeten samenwerken.” Port of Den Helder richt zich in eerste instantie op de samenwerking met de andere havens in Noord-Holland (AYOP Amsterdam IJmuiden Offshore Port). “Als het gaat om de nieuwe windparken ten noorden van de Waddeneilanden hebben ondersteunen we ook de initiatieven van Groningen Seaports. Daar hebben we een gezamenlijk belang.”

Koninklijke Marine en bedrijfsleven

Het is al even gezegd, Den Helder wil zich de komende jaren vooral profileren als moderne en duurzame zeehaven. Daarnaast wil het havenbedrijf de samenwerking tussen de Koninklijke Marine en het civiele bedrijfsleven versterken, zo valt te lezen in de Routekaart 2030. Bolderheij en Turnhout: “Een nadeel van Den Helder is, dat we relatief weinig kaderuimte en haventerreinen hebben. Vandaar, dat we tussen 2017 en 2022 een groot aantal projecten gaan uitvoeren om meer haven gebonden terreinen te creëren.” Daarover zijn we ook in gesprek met Defensie om voormalige marine terreinen civiel te ontwikkelen. We noemen dat civiel militaire samenwerking”.

‘In drukke tijden kunnen offshore schepen uitwijken naar ligplaatsen op het marineterrein’

“Het is al werkelijkheid dat in drukke tijden offshore schepen kunnen uitwijken naar ligplaatsen op het marineterrein”, aldus Turnhout. De Koninklijke Marine staat nu veel meer open voor een dergelijke samenwerking dan pakweg tien jaar geleden. De marine is natuurlijk ook een hoogwaardige kennisorganisatie, die veel weet over maritiem onderhoud. Offshore en Marine delen veel kennis over het onderhouden van “high tech” in zout water. Deze kennis moeten we samen benutten.”

Daarnaast is het havenbedrijf druk bezig een aantal nieuwe bedrijfsterreinen aan te leggen in Den Helder en directe omgeving. Bolderheij: “Een goed voorbeeld is Kooyhaven aan het Noord Hollands kanaal ten zuiden van onze haven. Dit terrein is zestien hectare groot en is vorig jaar opgeleverd en bestemd voor nautische en maritieme bedrijven, die afhankelijk zijn van een goede ligging aan het water.” Andere, projecten in de zeehaven zijn de ontwikkeling van de Marsdiepkade en de Paleiskade 2. Ook is het Harssens terrein al eens geopperd.

Twee zeearmen

Een zeer ambitieus project, waarvan in maart de haalbaarheid studie van start moet gaan, is de mogelijke aanleg van twee zeearmen aan de noordzijde van de haven. Bolderheij: “Dit project moet natuurlijk voldoen aan de richtlijnen van Building with Nature. Dat betekent niet alleen, dat wij als Port of Den Helder er economische voordeel van moeten hebben door de aanleg nieuwe haventerreinen, maar ook dat het project significante en aantoonbare voordelen moet opleveren voor de natuur. Bijvoorbeeld door een positieve bijdrage te leveren aan de slib afzetting op de zeebodem en de versterking van het Balg zand in de Waddenzee. Dat wordt de komende tijd allemaal onderzocht door ingenieursbureaus en natuur en milieuorganisaties.”

Turnhout: “Aanleg van deze zeearmen heeft natuurlijk ook nautische gevolgen, zoals de diepte van vaargeul en de stroming, ook voor marineschepen. Dat moeten we allemaal onderzoeken.” Opdrachtgever is de provincie Noord-Holland, omdat de bouw van de zeearmen het lokale belang overstijgt.

Maritiem Nederland, woensdag 7 februari 2018

http://www.maritiemnederland.com/achtergrond/port-of-den-helder-mikt-op-vier-troeven/item2597

Meer informatie:
https://robscholtemuseum.nl/?s=Kooyhaven
https://robscholtemuseum.nl/?s=zeehaven