Barbara Vollebregt – Waarom het al jaren misgaat in het gemeentehuis van Den Helder
Het dondert in politiek Den Helder, al jaren. Bewoners lijken eraan gewend geraakt. ‘Ik ga iedere vier jaar stemmen, maar ik vraag me af waarom.’
Ze moet duiken voor een meeuw die onder het afdakje van een leegstaand pand vliegt, terwijl haar grijze haren langs haar gezicht slaan. Met flinke stappen trotseert ze de wind in het centrum van Den Helder. Voor mariniersvrouw Annelies Benu (57) is de stad al 35 jaar thuis. Wat ze vindt van de politieke onrust in Den Helder? Ze heeft verrassend snel een antwoord: “De politiek is hier veel te lastig. Je stemt op iemand, maar je hebt geen idee wie het is en of diegene het wel waar gaat maken.”
‘Den Helder is ziek’, was de titel van het rapport van formateur Hans Huibers, oud Kamerlid voor het CDA. Hij mocht na de raadsverkiezingen van maart als eerste proberen om met de twaalf partijen tot een college akkoord te komen in de marinestad. Volgens hem zijn de problemen in Den Helder diep geworteld. “Er is sprake van een aanhoudend geruchtencircuit en een sfeer van zwartmakerij.” Zijn poging liep spaak op 15 april.
Er kwam een nieuwe formateur, Jan Nagel. Met hem gingen de onderhandelingen niet veel beter. Achter zijn rug om bleek de grootste partij Beter voor Den Helder (zes zetels) samen met de ChristenUnie en PVV op eigen houtje in overleg met heel andere partijen. De landelijke ChristenUnie floot de lokale afdeling terug. Twee formateurs later is Den Helder dus weer terug bij af.
Toch: het gesprek van de dag is het niet. Den Helder lijkt gewend aan politiek falen. “Ik ga iedere vier jaar stemmen, maar ik vraag me eigenlijk af waarom”, zegt Esther Mulder-de Vries. Ze loopt met haar zoontje in de kinderwagen door de Keizerstraat. “Problemen worden iedere keer doorgeschoven, maar niet aangepakt.”
Het is niet zo, dat er niets gebeurt. Zoals de straat tegenover station Den Helder. Waar Majo Homburg (69) voor de bloemenwinkel Sunny Flower staat. Ze is van oorsprong Amsterdamse, maar woont nu al veertig jaar in Den Helder. “Verliefd”, zo beschrijft ze haar band met de puntstad aan het water. “Deze straat is al zo vaak aangepast, iedere keer ligt het weer open en niemand weet waarom.” Terwijl ze liever zou zien, dat ze eens een parkeerplek in de buurt van haar huis zou hebben. “Politici maken ruzie, terwijl de echte problemen niet worden aangepakt, bezopen.”
Persoonlijke vetes
Het gaat al jaren mis in Den Helder. Al in 2005 stelde bestuurskundige Pieter Tops vast, dat de politiek hier vaak niet om inhoud draait, maar om persoonlijke vetes. Partijen, die opsplitsen of niet willen samenwerken, wethouders, die opstappen na wangedrag en weer met een eigen partij in de raad terugkeren. Zoals Geurt Visser, die in 2015 opstapte, omdat hij berichten zou hebben verstuurd met commentaar op het uiterlijk van zijn vrouwelijke collega’s. Die kwam terug met de eenmanspartij Gemeentebelangen Den Helder als lijsttrekker en wethouderskandidaat.
Het is niet zo dat de inwoners van Den Helder geen verandering willen. Acht jaar geleden werd uit ongenoegen over de gevestigde orde massaal op de partij van Rita Verdonk gestemd. Die partij, Trots op Den Helder, beloofde verandering, maar kreeg onderlinge meningsverschillen. Vier jaar later vestigden kiezers alle hoop op de Stadspartij, die net als veel bewoners fel tegen het plan was om een nieuw stadhuis te bouwen en politieke vernieuwing beloofde.
“Opnieuw een helder protest tegen de bestaande politiek. Maar de nieuwkomers maken het niet waar”, zegt Huibers. Het laat volgens hem zien, dat de oude politieke cultuur niet gezond was, maar de nieuwe ook niet. “Nieuw en oud, landelijk en lokaal, zouden moeten samenwerken.”
Den Helder is te groot voor een dorp, maar geeft wel een dorpsgevoel. Ouderen domineren de straten. Vrouwen staan te kletsen voor de Hema, dagjesmensen lopen in en uit de viswinkel. Er wordt gefietst en gewandeld en dat laatste gebeurt daadkrachtig, alsof ze allemaal op missie zijn. Zo ook Han Dehne (77), voormalig hoofd militair sociale dienst, die de politieke ontwikkelingen op de voet volgt. “In Den Helder ligt deskundigheid vaak niet bij de politici. Maar de lokale bestuurders vragen geen hulp van degene, die wel alles over een bepaald onderwerp weten.” Hij is even stil. “Het is echt haantjesgedrag. Als je hier de politiek in gaat, staan er drie te wachten om je te laten struikelen.”
Marinecultuur
Hij neemt plaats op een bankje in de Keizerstraat. Hij draagt een blouse, donkerblauwe broek, leren schoenen, wollen colbert. “Ze willen hun macht laten zien om zichzelf belangrijker te maken. Het gaat ze niet om de mensen, maar om zichzelf.” Dehne denkt, dat politici wel met goede intenties beginnen, maar er niet mee kunnen omgaan. “Het eindigt steeds in dubbele agenda’s en een gebrek aan visie.”
Mariniersvrouw Annelies Benu, die net een tweede duif heeft ontweken, denkt dat het misschien ook ligt aan de mentaliteit van de inwoners. “De ieder voor zich mentaliteit die je in de politiek ziet, zit toch een beetje in de marinecultuur. Ja, we kunnen soms een beetje egoïstisch zijn.”
Ze vervolgt: “Maar ook makkelijk, zo van: we zien wel.” Daardoor is er misschien te weinig druk om te veranderen. “Maar dat machtsvertoon van nu is natuurlijk nooit een oplossing”, zegt ze terwijl ze haar jas tot haar kin dichtritst.
In Den Helder blijven ze er rustig onder. Over de oplossing hebben de inwoners zo hun eigen ideeën. Benu: “het heeft altijd een aantal generaties nodig, maar dan gaat de knop om en komt er een nieuw geluid, een geluid, dat zich ook politiek zal laten horen.” Oud-militair Dehne denkt, dat de politici in Den Helder eens goed in de spiegel moeten kijken. “Ze moeten zich afvragen waarom ze dit doen en of ze echt bereid zijn om naar elkaar te luisteren.”
Jongeren verlaten de stad
Den Helder heeft zo’n 50.000 inwoners. Die zijn gemiddeld genomen ouder dan de Nederlandse bevolking als geheel – veel jongeren verlaten de stad – en ook veel minder hoog opgeleid. In 2011 (recentere cijfers over de stad zijn er niet) telde Den Helder 20 procent hoger opgeleiden, tegen destijds 28 procent in heel Nederland.
Tegelijkertijd ligt de werkloosheid hoog. In 2010 had zo’n 25 procent van de Heldenaren een werkloosheidsuitkering of was arbeidsongeschikt. In 2012 waren op iedere duizend huishoudens vijftig of meer met een bijstandsuitkering. De geïsoleerde ligging maakt een bloeiende economie voor Den Helder extra lastig.
Het is een oekaze van bovenaf: terwijl de ChristenUnie in Den Helder over een coalitie met de PVV onderhandelt, wil het landelijk bestuur, dat zij daarmee stopt.
Trouw, 5 mei 2018, 14:08
In het maffiagat Den Helder zijn werkelijk MEGA beerputten. Stel dat dit er tien zijn (zeer lage schatting) dan wordt er gesproken over twintig beerputten. Zo gaat dat. De maffia grijpt dat aan, om het moddergooien naar elkaar als zogenaamde oorzaak van de problemen aan te wijzen….. Alleen diepgaand onderzoek zou Den Helder kunnen redden, maar dat weet de maffia op slinkse wijze tegen te houden. Daarom is Den Helder verloren.