Andries de Jong – Het roerige leven van Micky Hoogendijk: ‘De bom heeft bijgedragen aan wie ik ben’
Micky Hoogendijk scheidde vorig jaar van Adam Curry, een relatie eerder verloor ze bij een bomaanslag haar ongeboren kind en haar man Rob Scholte zijn benen. Nu vliegt ze de wereld over voor haar kunst. Next stop: Rotterdam. ‘Langzaam ben ik de overgang aan het maken van overleven naar leven.’
Een soapie, die uitgroeit tot kunstenares, dat kan toch helemaal niet? Als ik dat hardop denk, zittend tegenover Micky Hoogendijk (46), lacht ze licht.
‘Best een domme opmerking, vind je niet?’
Hoogendijk speelde van 2000 tot 2002 in GTST de rol van Cleo de Wolf, een pathologisch manipulator. Twee jaar in een serie spelen maakt van haar nog geen soapster, bovendien acteert ze al jaren niet meer. Tegenwoordig is ze fotograaf, een kunstvorm met duidelijke parallellen met acteren. ‘Het komt beide neer op kijken en bekeken worden. Je weet hoe iets eruit ziet voor een ander. Je hebt daar een extra oog voor, je weet wanneer iets een mooi plaatje oplevert. Zowel voor als achter de camera. Voor mijn gevoel doe ik als fotograaf precies hetzelfde als toen ik nog acteerde.
Ik ben een verhalenverteller. In beide gevallen probeer ik een emotie over te brengen via een raar zwart gat.’
Dat de geboren Amsterdamse momenteel aan de weg timmert met een artistieke loopbaan, dankt ze aan haar moeder, van wie ze zeven jaar geleden een camera kreeg, vlak voordat ze overleed. Kort na moeders dood verhuisde Hoogendijk naar Amerika en ging ze met Adam Curry in San Francisco wonen. In de rouwperiode en tijdens het wennen aan de nieuwe stad ging de boomlange blondine aan de slag met haar camera.
‘Het begon met een gesprekje met een fotograaf in een winkel, die me eerst maar eens uitlegde hoe de camera aan en uit ging.
Op internet vond ik korte filmpjes over perspectieven, lichtgebruik, scherpten, diepten en noem maar op. Vervolgens ging ik met mijn camera naar buiten om wat van die dingen uit te proberen. Stap voor stap leerde ik mezelf fotograferen.’
Autodidact
Inmiddels hangt haar werk in de Amsterdamse galerie Eduard Planting, maar ook in Houston, Austin, Santa Fé en Los Angeles. In New York en Mexico City heeft ze met galerieën een overeenkomst voor samenwerking gesloten. Vanaf 1 september exposeert ze solo bij Galería Arte XXI in Mexico. Een bemiddelende kunstpartij wil Hoogendijks werk door heel Midden en Zuid-Amerika hebben. Niet slecht voor een autodidact aan wie zeven jaar geleden nog moest worden uitgelegd, dat je eerst het kapje van de lens moet halen, omdat je anders van die zwarte foto’s krijgt.
Tot en met 7 augustus hangt haar expositie Wandering in de Dock Gallery in Rotterdam. Wandering, dat betekent toch zoiets als ‘zoekend ronddwalen’? Hoogendijk legt uit waarom dat thema haar boeit. ‘Hoewel iedereen door geboorte en opvoeding een bepaalde kant op wordt geduwd op het gebied van cultuur, politiek of religie, kunnen veel mensen later toch zelf kiezen wie ze willen zijn. Door te reizen, te lezen en naar kunst te kijken, ontwikkel je je eigen persoonlijkheid. Dat geeft een machtig gevoel van vrijheid. En vrijheid is voor mij zowat het grootste goed. Mijn kunst gaat daar ook heel erg over. De vrijheid om te kiezen intrigeert me mateloos, misschien komt dat wel door de vrije opvoeding, die ik als meisje in Amsterdam heb gehad. We kiezen wat we willen geloven, wat we willen worden, met wie we willen samenleven. We kunnen zelfs kiezen, of we man of vrouw willen zijn. Of beide tegelijk. Mijn werk heeft als thema het zoeken naar, en ontwikkelen van je karakter, alle keuzes, die een mens op zijn pad krijgt en de daarmee samenhangende vrijheid. Die dingen blijven me bezighouden.’
Wie zelfs nog geen enkele pixel van haar fotowerk onder ogen heeft gehad, moet toch toegeven, dat Hoogendijk in elk geval heel goed artistiek kan praten. Zoals echte kunstenaars, dat doen, met thema’s en zo. Een uitgelezen kans om er een typische kunstenaarsvraag achteraan te gooien.
Is Hoogendijk zelf ook nog altijd ‘Wandering’?
Ja, dat is ze, vertelt ze. Zo blijft ze voortdurend nieuwsgierig naar alles wat ze nog niet kent, nog moet meemaken, nog niet heeft gezien.
‘Ik ben nu 46 en sta midden in mijn eigen leven. Zo voelt het ook. Ik heb een hoop gedaan, ben op veel plekken geweest en heb veel mensen leren kennen. Maar ik wil de rest ook allemaal doen, bezoeken en ontmoeten. Ik wil de hele wereld zien en het gevoel overhouden, dat ik alles heb meegemaakt.’
Leuke mannen
Ook in de liefde is Hoogendijk zoekende. Twee huwelijken en twee zwangerschappen hebben haar niet het gedroomde resultaat gebracht: ze is single en helaas geen moeder. In 1997 scheidde Hoogendijk van haar eerste man, kunstenaar Rob Scholte. Tijdens de relatie met Scholte verloor ze tot twee maal toe een kindje in haar buik; eenmaal na een voldragen zwangerschap, de tweede keer na zes weken. Vorig jaar ontkwam niemand aan het nieuws, dat Hoogendijk was gescheiden van haar tweede kerel, presentator Adam Curry, met wie ze van 2009 tot 2015 samen was. Ook in de liefde zal ze wel op zoek blijven, wellicht voor altijd. ‘Natuurlijk kom ik leuke mannen tegen. Als iemand me op de juiste manier weet te triggeren, stort ik me er vast weer halsoverkop in. Wat dat betreft heb ik geen wijze levensles overgehouden aan eerdere liefdes.’
Hoogendijk is momenteel single, omdat ze andere prioriteiten heeft. Ze reist de halve wereld over voor haar fotografie en is meer onderweg dan dat ze thuis is.
‘Ik ben niet zo’n gezellig vriendinnetje momenteel, dus verliefd worden is nu echt even niet handig.’ Gezellig of niet, Hoogendijk wint het in de kroeg van andere vrouwen – en mannen – als het gaat om een potje sterke verhalen vertellen. Haar sterkste verhaal? Dat van de autobom. In 1994 stapten zij en haar toenmalige man Scholte in hun donkerblauwe BMW in de Amsterdamse Laurierstraat. Kort na vertrek blies een handgranaat hun levens totaal overhoop. Scholte verloor beide benen, Hoogendijk was zes weken zwanger en kreeg een miskraam. De dader is nooit gepakt, over het motief tast men in het duister.
Er bestaat een theorie, dat de granaat voor een bekende advocaat was bedoeld. Die reed in net zo’n BMW, zelfde kleur, bijna hetzelfde nummerbord, en stond ook in de buurt geparkeerd. Over de aanslag bestaan ook andere theorieën, die vooral te maken hebben met gok en cocaïneschulden.
Hoogendijk is niet meer bezig met wie of waarom.
‘Nee, er zit geen wraak in me. Heeft geen zin. Wel vind ik het nog altijd het meest gemene, smerige en walgelijke wat je iemand kunt aandoen. Rob kan nooit meer lopen en iemand heeft mijn kind vermoord. Ik zat die ochtend met een potje ochtendurine in de auto, we waren op weg naar de dokter.
’s Avonds schuilde ik met mijn moeder in een hotel, onder een valse naam en met politiebewaking op de gang. In bad in het hotel kreeg ik een miskraam.’
Heeft de bom een creatieve invloed gehad op Hoogendijks kunst?
‘Nog niet,’ klinkt het stellig, ‘maar wel op mijn persoonlijkheid. Ik zal nooit de slachtoffer rol kiezen, heb ik toen ook niet gedaan. Ik heb meteen de garage gebeld en gezegd, dat er morgen een nieuwe BMW voor de deur moest staan. Als je van het paard valt, moet je er meteen weer op. Ik heb gevochten als een leeuw om Rob te helpen. Met zijn fantoompijn, open wonden in het ziekenhuis, gemalen koffie naast zijn bed om de stank van rottend vlees tegen te gaan. Natuurlijk heeft de bom bijgedragen aan wie ik ben geworden. Er zit sinds die aanslag een power in mij, dat don’t fuck with me uitstraalt. Niemand doet mij meer iets aan, niemand.’
Verstilling
Terug naar de kunst. Als fotograaf richt Hoogendijk zich op iconische portretten. Bij de modellen, die ze voor haar lens krijgt, gaat ze op zoek naar de verstilling van de mens. Op die manier wordt een foto méér dan een portret, zit er een verhaal in. Dat klinkt lekker abstract en dat is het ook, beaamt ze: ‘Als fotograaf regisseer ik de mensen tot een punt, waarop ze alle lagen van zichzelf laten vallen. Daar heb ik veel over geleerd tijdens mijn twaalfjarige studie method acting in Amerika. Als acteur moet je eerst een bepaalde verstilling vinden, voordat je überhaupt nieuw leven kunt neerzetten. Alles loslaten wat van jou is en alle informatie opnemen van het karakter, dat je gaat spelen. Je maakt jezelf dus eerst leeg en heel erg kwetsbaar. Dát wil ik bereiken bij mijn modellen. Ik wil, dat ze de shit van hun eigen leven en al hun dagelijkse rompslomp wegzetten. Naar dat moment praat ik ze toe. En dan doe ik klik. Wat er iconisch is aan mijn portretten? Als je ze bij elkaar ziet, zijn het geen mietjes. Het zijn nogal heftige ego’s die ik fotografeer. Ze kijken je recht en doordringend aan en vertellen een verhaal, waar iedereen iets mee heeft. Dat maakt de beelden iconisch. Sommige foto’s zijn onbewerkt, op sommige andere foto’s wil ik extra lagen aanbrengen. Ik doe dat al schilderend met Photoshop. Daarvoor gebruik ik bijvoorbeeld eerdere foto’s, die ik van objecten heb gemaakt: stoffen, schelpen, lichtval op ramen, sieraden, glaswerk. Daar zitten bepaalde kleuren, structuren en lichteffecten in. Die gebruik ik graag om nog meer gelaagdheid en diepgang te geven aan sommige werken.’
Je zou zeggen, dat een vrouw die al vele jaren in de Verenigde Staten woont en de wereld over vliegt een wereldburger is geworden, maar dat is slechts ten dele waar. Wat het onware gedeelte betreft: Hoogendijk voelt zich boven alles een echte Hollander. Niet in de zin van stroopwafels en hagelslag, meer de gebruiken. ‘Een goede discussie aan tafel bijvoorbeeld,’ licht ze toe. ‘Een gezond gesprek, waarbij de randjes worden opgezocht in de argumentatie. Over religie bijvoorbeeld. Praten en prikkelen zonder ruzie te maken. Dat kunnen Amerikanen niet, Nederlanders als de beste. Een Republikein en een Democraat aan dezelfde Amerikaanse eettafel? Ze houden de kaken stijf op elkaar. Hoe langer en verder ik weg ben, hoe meer Nederlander ik me voel. In mijn hoofd dagdroom ik soms, dat ik weer lekker met mijn fietsje over de Amsterdamse grachten rijd. Of op de hoek van de straat een man met een orgeltje hoor spelen. Ik word gewoon heel erg blij van Nederland. Het zijn mijn roots.
Het liefst zou ik ieder jaar een paar maanden in Nederland zijn. Ik leef nu uit een koffer en logeer bij vrienden of bij kopers van mijn werk. Elke week ben ik op een andere plek. Voorlopig is, dat voor mij de enige manier om te kunnen blijven reizen, fotograferen en exposeren. Alles wat ik verdien, investeer ik in mijn werk. Sinds ik vorig jaar ben gescheiden van Adam, zit ik in mijn eentje in Amerika en moet ik goed voor mezelf zorgen.’
De manier, waarop Hoogendijk leeft, wekt de vraag op hoe een beginnend kunstenares zichzelf financieel overeind houdt. Vliegtickets kosten handenvol geld en een hypotheek is niet handig als je nooit thuis bent. Hoogendijk heeft er een praktische oplossing voor gevonden. ‘Ik sta in Los Angeles geregistreerd, daar staan mijn spullen ook. Ik heb een roommate om zodoende een lief klein appartementje te kunnen bekostigen en als ik langere tijd weg ben, verhuur ik het. Qua reizen kies ik voordelige vluchten uit, ik ken alle websites met aanbiedingen voor goedkope tickets. Ik heb het niet breed en moet veel dingen laten voor mijn werk. Het is soms flink afzien, maar hé: ik kan leven van mijn kunst. En hoewel ik heb geroepen, dat ik de hele aardbol kan zien door dit werk, vind ik het nog steeds absurd, dat dat nu ook echt gaande is. Langzaam ben ik de overgang aan het maken van overleven naar leven.’
De Nieuwe Revu, 20 juli 2016